Archiwum Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

Stały URI zbioru

http://hdl.handle.net/123456789/2

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 65

Działalność społeczno-polityczna abp. Józefa Teodorowicza w latach 1902–1938
(2023) Trybuś, Luiza; Wołczański, Józef; Szymański, Józef; Osadczy, Włodzimierz
W pracy omówiono następujące zagadnienie: działalności społecznej i politycznej arcybiskupa ormiańskiego Józefa Teofila Teodorowicza w latach 1902–1938, w oparciu o źródła rękopiśmienne i drukowane oraz opracowania. Celem pracy było ukazanie zaangażowania ormiańskiego hierarchy w różne aspekty polityki państwowej oraz jego działalności prospołecznej i charytatywnej. Szczególną uwagę zwrócono na wpływ abp. Teodorowicza w formowania się relacji między państwem a Kościołem w odrodzonej Polsce. W rozprawie zwrócono także uwagę na jego poglądy na temat walki Polaków o odzyskanie niepodległości oraz kształtowania się granic II Rzeczpospolitej. Przedstawiona została również aktywność mająca na celu obronę wartości etycznych w życiu publicznym, działalność publicystyczna i kaznodziejska oraz praca narodowo-patriotyczna. Zastosowano metodę analizy i syntezy. Wykorzystano materiały źródłowe – 589 pozycje i 320 pozycji bibliograficznych.
Biuro prasowe Konferencji Episkopatu Polski – uwarunkowania historyczne, prawne i organizacyjne do roku 2023
(2023) Podlewski, Tomasz; Drożdż, Michał; Przybysz, Monika; Wyrostkiewicz, Michał; Guzek, Damian
Przedmiotem rozprawy są: historia i specyfika pracy urzędu rzecznika prasowego Konferencji Episkopatu Polski od początku jego formalnego istnienia, z perspektywy wszystkich pełniących i nadzorujących go dotychczas osób; recepcja wskazań teorii i praktyki komunikowania społecznego oraz nauczania Kościoła w pracy rzecznika KEP. Celem badań są: określenie genezy i przebiegu realizacji urzędu; określenie roli rzecznika i biura prasowego KEP z perspektywy komunikowania społecznego i misji Kościoła na podstawie analiz teoretycznych i badań empirycznych; zbadanie funkcji rzecznika KEP i związanych z nimi wyzwań informacyjno-komunikacyjnych; określenie dobrych praktyk, ograniczeń i kierunków profesjonalizacji pełnienia urzędu. Teoretyczne rozdziały pierwszy i drugi, kreśląc perspektywy komunikowania społecznego oraz misji Kościoła, stanowią tło interpretacyjne dla wyników badań. Rozdział trzeci jest opisem metodologicznym. W części empirycznej (rozdziałach czwartym i piątym), na podstawie badań, dogłębnie scharakteryzowano funkcjonowanie biura prasowego i rzecznika KEP.
Nauczanie religii rzymskokatolickiej w polskiej szkole w świetle artykułów prasowych „Gazety Wyborczej” z lat 1990-2019
(2023) Wójcik, Mateusz; Panuś, Tadeusz; Tomasik, Piotr; Draguła, Andrzej
W sierpniu 1990 roku rozstrzygnęła się sprawa powrotu katechezy do szkół po kilkudziesięciu latach jej nieobecności. Już ponad trzydzieści lat istnieje możliwość nauczania religii w polskiej szkole, z której korzysta nie tylko Kościół Rzymskokatolicki, ale także dwadzieścia trzy inne Kościoły i związki religijne, zarejestrowane w Polsce. Przez blisko trzydzieści lat w debacie o nauczaniu religii w szkole media koncentrowały się przede wszystkim na katechezie szkolnej prowadzonej przez Kościół Katolicki. Zagadnieniu temu liberalna prasa polska poświęciła w tym okresie tysiące artykułów. Publikacje te miały na celu przekonać czytelników o tym, że tylko Kościół Rzymskokatolicki korzysta z nauczania religii w szkole, dowodziły, że katecheza szkolna to stracony czas, że to przejaw pazerności Kościoła, który koszty swej działalności przerzuca na państwo. Artykuły te, często pisane tendencyjnie, manipulowały faktami i przedstawiały fałszywy obraz rzeczywistości. Praca doktorska pt. Nauczanie religii rzymskokatolickiej w polskiej szkole w świetle artykułów prasowych „Gazety Wyborczej” z lat 1990–2019 ma na celu ukazanie medialnego dyskursu obecnego w artykułach „Gazety Wyborczej” w latach 1990–2019 na temat nauczania religii rzymskokatolickiej w szkole. Problemem badawczym pracy jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Jaki jest obraz nauczania religii w szkole, kreowany w przestrzeni medialnej przez artykuły „Gazety Wyborczej”, publikowane w latach 1990–2019? Głównymi źródłami do napisania pracy jest wyselekcjonowany zbiór 5816 artykułów prasowych „Gazety Wyborczej”, opublikowanych w omawianym przedziale czasowym. Rozprawa ma charakter analityczny. W rozdziale pierwszym zaprezentowano powrót nauczania religii do polskiej szkoły z perspektywy „Gazety Wyborczej”. W kolejnych paragrafach dokonano analizy w ujęciu chronologicznym publikowanych w tym czasie na łamach „GW” tekstów. Opisano pierwsze wysuwane zarzuty i oskarżenia przeciw szkolnej katechezie. Rozdział drugi został poświęcony zagadnieniu klerykalizacji i indoktrynacji, które zgodnie z przekazem artykułów „Gazety Wyborczej”, dokonują się w polskiej publicznej szkole przez nauczanie religii, stanowiąc w ten sposób elementy państwa wyznaniowego. Kolejne paragrafy poruszają kwestie korelacji rekolekcji wielkopostnych, katechezy szkolnej i obecności krzyża w szkolnej rzeczywistości z zarzutami indoktrynacji i klerykalizacji, mającej dokonywać się w szkole. Rozdział trzeci dotyczy problematyki „świeckiej szkoły” i jej postulatów oraz wielokrotnie podnoszonej na łamach „Gazety Wyborczej” tzw. „neutralności światopoglądowej” szkoły. Podejmowane rozważania skupiały się wokół wykazania tych części życia szkolnego, które w świetle publikowanych przez „GW” tekstów sprzeciwiają się „świeckości szkoły” i które to należałoby wyeliminować z obrazu szkoły publicznej. Wnioski, jakie wynikają po prezentacji i analizie zebranych artykułów, zawiera rozdział czwarty. Zaprezentowano w nim również ogólną charakterystykę wszystkich zgromadzonych artykułów dotyczących nauczania religii rzymskokatolickiej w szkole, opublikowanych w latach 1990–2019 przez „Gazetę Wyborczą”. Rozdział zakończono apologią katechezy w szkole.
Chrystocentryzm fundamentem życia i posługi św. Pio z Pietrelciny
(2023) Rąpała, Tomasz; Kluz, Marek; Wanat, Zbigniew; Nowosad, Sławomir
W pracy zostanie podjęty temat chrystocentryzmu życia i posługi św. Pio z Pietrelciny. Składa się ona z pięciu rozdziałów, w których podjęto następujące kwestie: sprawę ogólnego spojrzenia na cnoty teologalne, które są drogą do spotkania z Chrystusem. Ta kwestia zostanie ujęta od strony teologicznej, a następnie pokazano ich realizacje w życiu Świętego Zakonnika. Następnie ukazano rady ewangeliczne, które w życiu Mistyka stały się fundamentem umiłowania Chrystusa. Przedstawiono także życie religijno-duchowe jako drogę do zjednoczenia z Chrystusem poprzez Eucharystię, modlitwę, których owocem stały się znane na całym świecie Grupy Modlitwy oraz szpital nazwany Domem Ulgi w Cierpieniu. W pracy omówiono także kwestię krzyża, cierpienia fizycznego i duchowego oraz nadzwyczajnych zjawisk, którymi został obdarowany Mistyk, a które stały się udziałem w chwale Chrystusa. Następnie ukazano istotną rolę kierownictwa duchowego w życiu chrześcijańskim, a także w posłudze Ojca Pio jako owocu osobistego zjednoczenia z Chrystusem. Literaturę źródłową stanowią Listy Ojca Pio, które kierował do różnych osób, natomiast opracowania obejmują publikacje poświęcone osobie omawianego Zakonnika. W dysertacji wykorzystano również liczne dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i nauczania papieży oraz współczesną literaturę teologiczną. W pracy zastosowano metodę analizy źródeł oraz ich porównania i syntezy badanych treści. Przyjęcie wymienionych metod przysłużyło się do osiągnięcia zamierzonego celu.
Wartości religijno-moralne rodzin migrantów polskich. Studium empiryczne na podstawie badań własnych w wybranych środowiskach polonijnych w Szkocji w latach 2009–2013
(2024) Szułczyński, Andrzej; Zwoliński, Andrzej; Polak, Mieczysław; Łukasik, Joanna
Praca ta opisuje wartości religijno-moralne rodzin polskich migrantów w Szkocji po wejściu do Unii Eueopejskiej. Rodzina jest podstawową komórką społeczną i poddaną licznym badaniom interdyscyplinarnym kategorią socjologiczną. Rodzina odgrywa niezbywalną rolę w społeczeństwie w procesach socjalizacji pierwotnej i wtórnej, interioryzacji i przekazywaniu wartości w procesie międzypokoleniowym. Na emigracji proces ten jest spotęgowany i podlega weryfikacji w jego społecznym i kulturowym kontekście. Emigracja wydaje się być wyzwaniem dla rodziny stającej na progu dylematów między tożsamością a integracją w państwie przyjmującym. Sama próba opisu wartości i definicji niesie ze sobą liczne trudności, jako że wartości muszą być poddane badaniom w szerokim spectrum interdyscyplinarnym. Ale pomimo to, jak twierdzi N. Hartmann, wartości pozostają ciągle nieodkryte. W literaturze przedmiotu mówi się o kilkuset ujęciach poznawczych i wyodrębnionych 178 definicjach wartości. W tej dysertacji odwołano się do szkoły niemieckiej zainicjowanej przez G. Heppa. Wartości, wedle tej szkoły, to zinterioryzowane standardy zachowań powstałe w procesie socjalizacji i przekazywane w określonym kręgu kulturowym. Odpowiedzi respondentów na badania ankietowe kwestionariusza zostały poddane analizie statystycznego programu komputerowego o zasięgu międzynarodowym – SPSS. Generalnie potwierdziły się hipotezy robocze. W obrębie wartości ostatecznych i podstawowych zachodzi wśród grupy badanych emigrantów dychotomia. Wartości religijne ulegają modyfikacjom właściwym w procesach redefinicji, indywidualizacji pojęć, sekularyzacji, zaś wartości podstawowe jako społeczne ulegają wzmocnieniu, zwłaszcza w odniesieniu do edukacji i transmisji międzypokoleniowej na emigracji. Konflikt moralny i etniczny, który towarzyszy emigrantom w wyborach wartości i procesach wartościowania, dokonuje się w obszarach pomiędzy tradycją a wolnością, ewangelizacją a sekularyzacją, tożsamością a integracją, ciągłością a zmianą.
Ksiądz Antoni Lemparty jako publicysta i redaktor. Prezentacja i omówienie dorobku drukowanego
(2024) Kubicki, Karol; Wołczański, Józef; Wejman, Grzegorz; Skrzyniarz, Ryszard
Tematem pracy jest całościowe przedstawienie życia i działalności księdza podpułkownika Antoniego Lempartego, jednego z czołowych tzw. księży-patriotów okresu PRL. Jego biografia nie była do tej pory przedmiotem samodzielnego opracowania naukowego, co stanowiło lukę w historiografii najnowszych dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, przede wszystkim zważywszy na rolę, jaką odegrał w antykościelnej polityce komunistycznego państwa. Działalność ks. A. Lempartego ukazano zarówno poprzez aspekt pracy duszpasterskiej, społecznej, jak i politycznej na tle szerszego kontekstu historycznego, nie pominięto także wątków życia prywatnego, które rzutowały na decyzje podejmowane w życiu zawodowym. Prezentacja i analiza jego biografii została ujęta w pięć rozdziałów. W rozdziale pierwszym zaprezentowano środowisko rodzinne, okres dzieciństwa oraz kolejne etapy edukacji: naukę w gimnazjum i liceum, formację w seminariach duchownych oraz studia uniwersyteckie. Rozdział drugi omawia 15-letni okres pracy duszpasterskiej w różnych parafiach archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego. W rozdziale trzecim przedstawiono zaangażowanie ks. A. Lempartego w duszpasterstwie wojskowym w czasie drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu. Rozdział czwarty traktuje o jego pracy duszpasterskiej na terenie Dolnego Śląska w latach 1945-1950. W rozdziale piątym omówiono społeczno-polityczną działalność ks. A. Lempartego, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji prezesa zarządu Zrzeszenia Katolików „Caritas", na czele którego stał przez 21 lat. Zaprezentowano także jego spuściznę pisarską. Podstawą opracowania biografii w pierwszej kolejności były materiały dokumentowe z zasobu kilkudziesięciu archiwów państwowych i kościelnych, materiały wspomnieniowe, prasa oraz opracowania naukowe, a także wywiady przeprowadzone z krewnymi ks. A. Lem partego i innymi świadkami jego życia.
Cantici nostri concordent Verbo Dei. Kontynuując odnowę liturgiczną według Sacrosanctum Concilium 24
(2024) Lenart, Grzegorz; Superson, Jarosław; Tyrała, Robert; Bramorski, Jacek; Reginek, Antoni; Ropiak, Sławomir
W pracy dokonano analizy porównawczej między tekstami biblijnym występującymi w lekcjonarzu mszalnym i przeznaczonymi na główne okresy roku liturgicznego a pieśniami, które znalazły się w ogólnopolskim „Śpiewniku Kościelnym”. Takie badania ukazały faktyczną ilość utworów spełniających swoje zadania i określiły zapotrzebowanie na powstawanie nowych. Jednocześnie wyznaczyły ich tematykę. Niniejsza dysertacja powinna pomóc piszącym teksty oraz twórcom muzyki liturgicznej. Praca ukazuje nie tylko deficyt pieśni, ale wyznacza konkretne tematy do wykorzystania.
Polskie vlogi dziennikarskie w serwisie YouTube. Studium przypadku
(2024) Pajchert, Barbara; Gurba, Krzysztof; Przybysz, Monika; Lakomy, Mirosław
Rozprawa analizuje zjawisko polskich vlogów dziennikarskich w serwisie YouTube, koncentrując się na rosnącym znaczeniu form audiowizualnych i transformacji tradycyjnych modeli komunikacji w kierunku interaktywności. Głównym celem badań było opisanie specyfiki vlogów dziennikarskich w kontekście nowych mediów. Analiza treści ośmiu kanałów oraz pogłębione wywiady z ich twórcami ujawniły, że kluczowe dla sukcesu na platformie są autentyczność, osobowość, wiarygodność, rzetelność, kreatywność oraz umiejętność angażowania widzów i utrzymywania z nimi bezpośredniego kontaktu. Podkreślono również wpływ algorytmów YouTube’a na zasięgi i popularność kanałów. Prowadzenie vlogów daje dziennikarzom większą swobodę twórczą, a autorskie kanały stają się sposobem na uniezależnienie się od ograniczeń tradycyjnych mediów.
Komunikacyjna funkcja metafory wizualnej i multimodalnej w plakacie na przykładzie prac wyróżnionych w konkursie Galeria Plakatu AMS
(2024) Żukowska, Aleksandra; Treppa, Zbigniew; Stępniak, Krzysztof; Szylko – Kwas, Joanna
Jak twierdził pod koniec ubiegłego wieku Nicholas Mirzoeff – „kultura ponowoczesna to kultura wizualna ”. Stanowisko to, podobne do wielu innych, definiujących od kilku dekad dominujący wektor przemian w kulturze, w odniesieniu do współczesności wydaje się wręcz oczywiste, a zarazem domagające się doprecyzowania. Od lat 70. XX wieku kategoria zwrotu kulturalnego , stawała się kluczem do opisywania i rozumienia procesów społecznych , a obok tego powstawały teorie ukazujące dominującą rolę przedstawień wizualnych w konstruowaniu współczesnej rzeczywistości kulturowej. Zwrot ikoniczny Gottfrieda Boehma , czy zwrot piktorialny zdefiniowany przez W.J.T. Mitchella w książce „Picture Theory” wskazują na fakt, iż jesteśmy świadkami zwrotu wizualnego, który dokonał, a może wciąż dokonuje się na naszych oczach. Postulat kształcenia kompetencji krytycznego odbioru przekazów wizualnych wydaje się więc tego konsekwencją i niezwykle potrzebną współcześnie kompetencją kulturową. W Polsce było to wyraźnie obecne w literaturze od lat 90. i postulowane m.in. w pedagogice oraz innych dyscyplinach nauk społecznych, z których wyrosła prężnie rozwijająca się dziś, jednak stosunkowo młoda, dyscyplina nauk o komunikacji społecznej i mediach. Ma ona za zadanie, m.in. definiowanie tożsamości współczesnych mediów, rozumianych jako przekaźniki, zgodnie ze słynnym stwierdzeniem Marshalla McLuhana „The medium is the message” (środek przekazu jest przekazem). Zgodnie z tym klasycznym, jednak niezmiennie inspirującym badawczo, ujęciem, temat rozprawy doktorskiej wynika z chęci uchwycenia charakterystyki i sposobów konstruowania znaczenia w niektórych ze współczesnych komunikatów wizualnych i multimodalnych, a dokładnie – plakatu społecznego. Temat rozprawy związany jest z intensywnie rozwijającymi się dziś badaniami w obszarze komunikacji wizualnej i multimodalnej. Zarówno kompetencja krytycznego odbioru takich przekazów, jak i zdolność do analizy oraz interpretacji sfery wizualnej mediów wydaje się istotna z, co najmniej, dwóch powodów. Pierwszy to, dziś już oczywista, wszechobecność komunikatów opartych o obrazy, z rosnącą siłą swego oddziaływania, która wymaga ciągłego pogłębiania stanu wiedzy oraz stawia wiele wyzwań metodologicznych. Drugi, to wynikająca z tego procesu zagęszczająca się sieć relacji między różnym kodami komunikacyjnymi, współwystępującymi w ramach przekazów medialnych, czy też hybrydycznych tworów multimedialnych i wielokodowych. Na tym tle – rozwoju dyscypliny nauk o komunikacji społecznej i mediach oraz wyzwań metodologicznych w ich obrębie, rozwijające się intensywnie na świecie i mające coraz więcej przykładów badawczych na gruncie polskim, prace dotyczące metafory wizualnej lub multimodalnej – wydają się aktualnie istotne dla rozwoju tej dyscypliny. Badania poświęcone problematyce metafory wizualnej i multimodalnej prowadzone od lat 90. przez holenderskiego badacza Charlesa Forceville’a zapoczątkowały dynamiczny rozwój analiz metafory w komunikacji wizualnej i multimodalnej . Autor usystematyzował rozważania na temat metafory jako figury retorycznej, środka komunikacji oraz – zgodnie z myślą kognitywistów na których się w istotnej mierze opierał – sposobu wyrażania myśli. Ukazał metaforę jako metodę na konstruowanie przekazu występującego w komunikatach o różnych modalnościach oraz wprowadził definicje i typologię metafor wizualnych i multimodalnych stanowiące punkt wyjścia do współczesnych badań w tym zakresie. Forceville wyodrębnił typy metafory , które w niniejszej pracy doktorskiej stanowić będą podstawę narzędzia badawczego. Bazując, m.in. na przełomowej w latach 80. teorii metafory konceptualnej Georga Lakoffa i Marka Johnsona , wykazał, iż metafory wizualne i multimodalne ze względu na swój przedstawieniowy charakter, umożliwiają powstanie specyficznych relacji pomiędzy dwoma elementami każdej metafory, z definicji mówiącej „o jednej rzeczy w kategoriach innej rzeczy ”. Są to źródło i cel – elementy reprezentujące tzw. domenę źródłową i domenę docelową, które to stanowią szersze pojęciowo i semantycznie zbiory. Co istotne, w kontekście analiz kreatywnych komunikatów wizualnych pozostawiających szerokie pole do interpretacji, jakimi są analizowane w rozprawie plakaty, przestrzeń interpretacyjna stworzona przez oryginalne zestawienia wizualne elementów domen metafory, wg Forceville’a czynią z odbiorcy współtwórcę komunikatu, który nadaje jej własne znaczenia. Mówi on wręcz o współautorstwie metafory, za które odpowiada odbiorca, o jego aktywnym udziale w procesie konstruowania znaczeń. Jest to bliskie dokonującej się zmianie paradygmatu w obrębie nauk o komunikacji społecznej i mediach i przekształceniu ‘odbiorcy’ w ’użytkownika’ mediów. Jednym z przykładów komunikatów wizualnych operujących unikatowymi przykładami wizualnych reprezentacji, które mogą być odczytane jako opisywane metafory, posiadające zarazem potencjał perswazyjny, są plakaty. W pracy doktorskiej zweryfikowane zostały możliwości zastosowania teorii metafory wizualnej i multimodalnej Charles’a Forceville’a (oraz kontynuatorów jego teorii) w badaniach nad polskim plakatem społecznym i kulturalnym, na przykładzie plakatów wyróżnionych w konkursie Galeria Plakatu AMS. Głównym celem badawczym rozprawy jest opisanie użycia metafory wizualnej i multimodalnej w analizowanym materiale badawczym pod kątem relacji między jej konstrukcją a funkcją komunikacyjną, rozumianą szeroko jako funkcja znaczeniotwórcza. Przeprowadzona w ramach orientacji jakościowej analiza plakatów zwycięskich i wyróżnionych w konkursie Galeria Plakatu AMS ma na celu opisanie procesu semiozy zachodzącego w wyniku skonstruowania przez projektanta metafory wizualnej i ukonstytuowania przewidzianych przez niego mapowań między domenami przez odbiorcę. Uwzględniono znaczeniotwórczy wymiar środków wizualnych, bowiem w typie komunikatu, jakim jest plakat, wchodzą one w interakcje z innymi, w istotnym stopniu wpływając na proces globalnej semiozy. Interpretacja została zatem przeprowadzona w oparciu o wyniki dotyczące obydwu tych sposobów wytwarzania znaczenia. By spełnić założone cele, plakaty w których została dostrzeżona metafora wizualna lub multimodalna, poddano badaniu z wykorzystaniem autorskiego narzędzia, skonstruowanego w oparciu o wiodącą w niniejszej pracy teorię metafory Forceville’a oraz inne prace m.in. z dyscypliny nauk o komunikacji społecznej i mediach oraz językoznawstwa. Efektem badania jest analiza i opis komunikacyjnej funkcji metafor wizualnych i multimodalnych użytych w plakatach – ich typologii, modalności, wykorzystania metonimii i innych aspektów znaczeniotwórczych. Na podstawie wstępnej analizy materiału badawczego wysnuto hipotezę, iż znacząca część plakatów operuje metaforą wizualną lub wizualno-werbalną. Narzędziem do zweryfikowania tej hipotezy był proces weryfikacji występowania metafory , a kolejnym etapem badawczym przyporządkowanie metafor do typów metafor. Pozwoliło to w ramach analizy ilościowej określić częstość ich występowania metafor wraz z uwzględnieniem konkretnych typów, z kolei badanie jakościowe obejmujące analizę osadzoną w nurcie badań semiotycznych pozwoliło prześledzić sposoby tworzenia znaczeń w analizowanych komunikatach. Próbę badawczą stanowią, jak już zostało powiedziane, plakaty nagrodzone w konkursie „Galeria Plakatu AMS”. Jest to konkurs, który „zwraca uwagę na istotne tematy społeczne i kulturalne ” organizowany przez jedną z największych w Polsce agencji reklamy zewnętrznej – AMS. Poddane analizie zostały wszystkie projekty wyróżnione w piętnastu edycjach konkursu z lat 2010–2024, które opierają się o metaforę wizualną lub multimodalną, a za takie uznano pięćdziesiąt jeden projektów ze stu pięciu nagrodzonych. Zgłaszane projekty mają za zadanie odpowiedzieć na hasło przewodnie danej edycji. Zwycięskie plakaty nigdy nie prezentują określonej marki czy produktu, lecz wchodzą w obszar reklamy społecznej skupionej wokół prezentacji idei. Taka specyfika konkursu stwarza pole do powstania kreatywnych projektów będących oryginalnymi odpowiedziami na hasła danej edycji . Stąd kolejna hipoteza badawcza dotyczącą semantycznej różnorodności w projektach opierających się o metafory wizualne i multimodalne stanowiące odpowiedź na zadanie projektowe oraz oryginalności połączeń metaforycznych domen powstałych w ramach kolejnych edycji konkursu. W pracy przeanalizowano kategorie wprowadzane przez uczestników konkursu odpowiadające na problem postawiony w konkursie, jak również znaczenia nadawane poprzez metaforę hasłom przewodnim wszystkich badanych edycji. Edycje od najnowszej – 24. (z roku 2023) do edycji 15. (z roku 2014), ujęte zostały w formie systematycznej tabeli analizującej każdy z analizowanych plakatów oraz opatrzone interpretacją, obejmującą również wymiar użytych środków wizualnego wyrazu. Edycje od 14. do 10. przeanalizowane zostały wg tego samego kwestionariusza, uwzględniającego szczegółową analizę metafory, ale opisane zostały zbiorczo w formie całościowego podsumowania. Interpretacja projektów, choć skupiona na analizie metafory jako sposobu na komunikację z odbiorcą, uwzględnienia również analizę środków wizualnego wyrazu . Wybór materiału badawczego wynika z intrygującej badawczo specyfiki konkursu, który promuje realizacje stanowiące wyjątkowy przykład plakatów łączących cechy reklamy społecznej, reklamy komercyjnej oraz plakatu artystycznego i jednocześnie sytuujących się pomiędzy komercyjnymi działaniami agencji reklamowych, kampaniami społecznymi, a autorskimi pracami projektantów, takimi jak plakat artystyczny. Specyfika ta związana jest m.in. z zastosowaniem języka wizualnego łączącego polskie tradycje projektowe, takie jak Polska Szkoła Plakatu, z jednoczesnym zachowaniem zasad projektowania reklamy zewnętrznej. Tło teoretyczne i lustra interpretacyjne do wyników analiz plakatu stanowi nie tylko dorobek Forceville’a oraz kontynuatorów jego myśli, m.in. Pauli Perez-Sobrino, ale również teoria multimodalności, którą na polskim gruncie medioznawczym przybliża m.in. Jolanta Maćkiewicz. Całość osadzona jest w semiotycznym rozumieniu plakatu jako komunikatu opartego o znaki, których odczytywanie obejmuje procesy denotacji oraz konotacji oraz występuje na trzech poziomach tworzenia znaczeń – semantyce, syntaktyce oraz pragmatyce. Ustalenia te wsparte są również przeprowadzoną i przedstawioną w rozdziale czwartym kwerendą i oceną stanu badań nad metaforą wizualną i multimodalną oraz plakatem społecznym, w polskich czasopismach medioznawczych. Całość badania ma charakter interdyscyplinarny i choć prowadzone jest ono w ramach nauk o komunikacji społecznej i mediach, to obficie czerpie z dyscyplin stowarzyszonych. Wielowymiarowa analiza badanych plakatów pomogła odpowiedzieć na postawione pytanie dotyczące funkcji komunikacyjnej metafory wizualnej i multimodalnej. W dysertacji przedstawiono odkryte w analizowanym materiale sposoby, w jakie metafora, poprzez znaki wizualne i tekstowe oraz złożone relacje między nimi, komunikuje określone treści i tworzy dla odbiorcy przestrzeń wytwarzania znaczeń. Starano się dostrzec jak współgra z tym wymiarem forma plastyczna obydwu tych rodzajów znaków, przy założeniu, jak istotne jest jej uwzględnienie w wymiarze nie tylko estetycznym, ale przede wszystkim funkcjonalnym. Proces semiozy wydaje się mniej zbadany w odniesieniu do polskiego plakatu społecznego i kulturalnego niż jego wymiar perswazyjny, który, choć w kontekście nauk o komunikacji ma doniosłe znaczenie, to warto by był wspierany i uzupełniany o badania eksplorujące serce procesu komunikacji, czyli wytwarzanie znaczeń.
Recepcja reklamy w świetle skarg konsumenckich do Komisji Etyki Reklamy
(2024) Smorawska, Aleksandra; Ryłko-Kurpiewska, Anna; Łoszewska - Ołowska, Maria; Dąbrowska - Cendrowska, Olga
We wciąż nowej na polskim gruncie badawczym dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach ważne miejsce zajmuje refleksja dotycząca specyfiki reklamy jako komunikatu i związanych z nim uwarunkowań, a także dynamicznych przemian, jakim ulegało zjawisko na przestrzeni czasu. Jedną z kluczowych zmian jest tu odejście od wizji odbiorców jako homogenicznej masy, mającej tożsame potrzeby czy gusta, wreszcie reagującej w ten sam sposób na bodźce płynące z reklam. Jako cel odmasowionej reklamy badacze wskazują „świadome (…) i precyzyjne trafianie z przekazem reklamowym do umiejętnie zidentyfikowanych grup docelowych. Zgodnie z definicją pochodzącą z Ustawy o radiofonii i telewizji „reklamą jest każdy przekaz, niepochodzący od nadawcy, zmierzający do promocji sprzedaży albo innych form korzystania z towarów lub usług, popierania określonych spraw lub idei albo osiągnięcia innego efektu pożądanego przez reklamodawcę, nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia”. Poszczególne ustawy przybliżają także reguły, jakimi powinni kierować się reklamodawcy w swoich działaniach. Mimo to jednak istnieje niezwykle bogaty katalog skarg konsumenckich wymierzonych w konkretne przekazy reklamowe, ukazujących zarówno przekroczenie norm, jak i różne drogi interpretacji przekazów. Materiał ten jest interesującym polem do poszukiwań naukowych w zakresie analizy procesu komunikacji w reklamie oraz specyficznych cech komunikatu podlegających wartościowaniu. Niniejsza dysertacja składa się z sześciu rozdziałów opatrzonych spisem treści, wstępem i zakończeniem. w rozdziale pierwszym zostały omówione interdyscyplinarne uwarunkowania dotyczące reklamy. Uwzględniono kolejno rys historyczny, słownikowe definicje reklamy, obecność pojęcia w naukach humanistycznych i społecznych oraz wskazano, w jakim obszarze semantycznym znajdują się skarżone przekazy reklamowe. w szczególny sposób potraktowano nauki prawne – poświęcono im osobny rozdział, drugi, z uwagi na przedmiot dysertacji i, co za tym idzie, konieczność szczegółowego usytuowania reklamy w prawodawstwie, a także wobec zasad zawartych w Kodeksie Etyki Reklamy i innych, pozaprawnych regulacji. Kolejny, trzeci rozdział, kładzie podwaliny pod dalszą analizę, traktując reklamę jako akt komunikacji. Omówione zostały modele komunikacji, uczestnicy i elementy przekazów, by nakreślić usytuowanie reklamy na gruncie teorii komunikowania. Podkreślona została rola kontekstu w dekodowaniu przekazów reklamowych i ustalaniu ich znaczenia, wykazano również, że reklamę należy traktować jako pośredni akt komunikacji i wskazano charakterystykę sposobów jego odbioru na gruncie psychologii społecznej. Rolą rozdziału czwartego, ze względu na dostosowanie treści do funkcji, najkrótszego w tej dysertacji, było przedstawienie przedmiotu badań, celu i hipotez badawczych, a także metodologii, jaką posłużyła się autorka. Wybór metod badawczych wynikał ze specyfiki zjawiska i obejmował badania ilościowe i jakościową analizę treści oraz studium przypadku. Dopełnieniu analizy służyły badania potencjału perswazyjnego komunikatów i analiza danych zastanych. Badania ilościowe wraz z wnioskami dotyczącymi najczęściej występujących naruszeń Kodeksu Etyki Reklamy zestawionych z analizą danych zastanych dotyczących rynkowej wartości przychodów z reklamy zawarto w rozdziale piątym . Wyniki badań zaprezentowano w sposób chronologiczny, następnie wzięto pod uwagę specyfikę nośników, w ramach których publikowano lub emitowano skarżone reklamy. w ostatnim podrozdziale rozdziału piątego przeanalizowano skargi do Komisji Etyki Reklamy ze szczególnym uwzględnieniem rodzajów naruszeń, jakich dopuścili się reklamodawcy. Po przedstawieniu wyników badań ilościowych autorka w rozdziale szóstym zaprezentowała badania jakościowe, gdzie za pomocą analizy treści i studium przypadku, a pomocniczo również analizy potencjału perswazyjnego komunikatów, przyjrzała się najczęściej skarżonym reklamom. Do analizy i studium przypadku zostało wybranych 18 reklam, a kryterium ich doboru była liczba skarg złożona na każdą z reklam (analizie poddano przekazy, na które złożono ponad 100 skarg). W przypadku reklam marki House pochodzących z kampanii „Strzeż mnie Ojcze” zdecydowano się na przedstawienie reklam publikowanych na dwóch nośnikach w ramach jednego studium przypadku, z uwzględnieniem różnic, jakie występują ze względu na sposób publikacji. Decyzja ta była podyktowana rozpatrywaniem przez Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy skarg na reklamy prezentowane na obu nośnikach w ramach jednej uchwały W zakończeniu dysertacji podsumowano wnioski wynikające z recepcji komunikatów reklamowych, które zestawiono z wynikami badań skarg konsumenckich do Komisji Etyki Reklamy. Charakterystyczne okazało się, że choć badania nad reklamą są obecnie bardzo zaawansowane, to nadal wymagają kolejnych pogłębionych studiów, które uwzględniałyby zmieniającą się dynamicznie specyfikę zjawiska i wybór nowych środków oraz sposobów dotarcia do zaplanowanego odbiorcy. Biorąc pod uwagę zmieniającą się świadomość odbiorców reklamy, można jednak prognozować, że kierowane przez konsumentów skargi będą zmieniać swój charakter i odnosić się do coraz to nowych zjawisk naruszających Kodeks Etyki Reklamy, którego treść ze względu na ewolucję zjawiska zapewne też ulegać będzie zmianom.
Komunikacja marketingowa w sporcie – rola mediów społecznościowych w promocji dyscyplin sportowych. Studium analityczno-badawcze skoków narciarskich w Polsce w wybranym przedziale czasowym
(2024) Dyrcz, Urszula; Drożdż, Michał; Soczyński, Sławomir; Hodalska, Magdalena; Konarska, Katarzyna; Szulich-Kałuża, Justyna
Niniejsza dysertacja stanowi kompleksowy przegląd działań prowadzonych w zakresie sportowej komunikacji marketingowej za pośrednictwem mediów społecznościowych na przykładzie wybranej dyscypliny sportu, jaką są skoki narciarskie. Autorka, poddając analizie szeroki i różnorodny materiał badawczy, pochyliła się nad istotną rolą kompetencji komunikacyjnych w komunikacji marketingowej, które okazują się stanowić niemniej istotną rolę w procesach promocyjno-wizerunkowych, aniżeli znane i powielane schematy i narzędzia. W rozprawie szeroko przedstawione zostało również znaczenie rozumienia mechanizmów tworzenia angażujących i wartościowych treści przez różne grupy ich twórców: zawodowych sportowców, dziennikarzy, ekspertów oraz kibiców.
Społeczny i etyczny wymiar filmów Michaela Hanekego
(2024) Kelai, Małgorzata; Legan, Michał; Drożdż, Michał; Marczyk, Mariola; Lis, Marek; Regiewicz, Adam
Praca zatytułowana Społeczny i etyczny wymiar filmów Michaela Hanekego ma charakter analityczno-badawczy, gdyż odwołuje się do utworów audiowizualnych jako źródeł empirycznych traktujących o problematyce społecznej. Głównym celem badań jest zatem przedstawienie i analiza twórczości Michaela Hanekego przede wszystkim pod kątem społecznym i etycznym. Ponadto autorka będzie starała się dowieść w swojej pracy, że etyka, do której nieustannie nawiązuje reżyser, nie jest zawieszona w próżni, ale wiąże się z metafizyką. Trzecią tezą będzie stwierdzenie, iż filmy Hanekego otwierają interesującą perspektywę badań nad komunikacją pomiędzy widzem a utworem audiowizualnym. Główne metody badawcze, które będą zastosowane w niniejszej pracy to: jakościowa analiza zawartości przekazu filmowego, analiza filmów jako źródeł treści komunikowanych – analiza filmoznawcza (przy posiłkowaniu się dostępnymi publikacjami), metoda syntezy pozyskanej wiedzy analitycznej oraz metoda analizy tematycznej wiedzy przedmiotowej. W pracy, przez wzgląd na jej ograniczoną objętość, zostaną dokładniej przeanalizowane tylko niektóre autorsko wybrane aspekty z dzieł filmowych reżysera, które odcisnęły piętno na współczesnym kinie.
Poznanie siebie a doskonałość etyczna w myśli Idriesa Shaha
(2024) Opyrchał, Urszula; Zuziak, Władysław; Dzwonkowska, Dorota; Mazur, Piotr
W artykule zaprezentowano koncepcję Człowieka Doskonałego w tradycji sufickiej zarówno w ujęciu klasycznym, jak i współczesnym – na przykładzie Idriesa Shaha. Idea ta wyraża najwyższy etap ludzkiego rozwoju. Człowiek Doskonały, jako archetyp, reprezentuje pełnię ludzkiej świadomości i poznania możliwą do osiągnięcia poprzez oczyszczenie umysłu z iluzji i ograniczeń związanych z konwencjonalnym „Ja”. Proces ten obejmuje dezintegrację indywidualnej tożsamości (fana) i ponowną integrację w odniesieniu do istoty człowieka (baka). Autorzy sufickiej tradycji, tacy jak Ibn El-Arabi, Suhrawardi czy El-Ghazali, wskazują na konieczność wyzwolenia umysłu z uwarunkowań i identyfikacji z nietrwałymi aspektami ludzkiej natury. Stan docelowy związany jest z wiecznością i nieśmiertelnością, wykracza poza ograniczenia czasu i przestrzeni, oferując jednostce pełną wolność oraz doświadczenie harmonii i jedności z rzeczywistością. W artykule wskazane jest także znaczenie duchowej miłości jako siły napędzającej proces transformacji. W oparciu oklasyczne teksty sufickie oraz współczesne interpretacje idea Człowieka Doskonałego przedstawiona jest nie tylko jako cel indywidualnej praktyki, lecz także jako uniwersalnawizja duchowego potencjału człowieka.
Wychowanie chrześcijańskie w świetle wybranych materiałów edukacyjnych do nauczania religii w szkole podstawowej w Polsce powstałych po 2010 roku
Paneth, Anna; Stala, Józef; Osewska, Elżbieta; Przybyłowski, Jan
Odpowiedzialne i mądre wychowanie dzieci i młodzieży, a szczególnie ich wprowadzenie w życie zgodne ze wskazaniami Jezusa Chrystusa skłania Kościół do podtrzymywania i ubogacania wychowania chrześcijańskiego. Przyjęcie założeń, że każdy człowiek jest stworzony przez Boga, zbawiony, uświęcany oraz powołany do realizacji złożonych w nim talentów niesie konieczność wychowania chrześcijanina przez całe życie. W wychowaniu chrześcijańskim stawiany jest zarówno cel ludzki – osiągnięcie dojrzałości osobowej i dojrzałości wiary jak również cel ostateczny, którym jest przygotowanie człowieka do wieczności. Wychowanie młodego pokolenia dokonujące się w kontekście ekonomicznych, politycznych, społeczno-kulturowych, edukacyjnych i religijnych wyzwań niesie z jednej strony wymóg realizmu wychowawczego, z drugiej konieczność odpowiedzialnego wychowania podejmowanego we wszystkich środowiskach wychowawczych, ze szczególnym zwróceniem uwagi na edukację religijną w szkole. W dobie gwałtownych przemian, także ideowych, polskiej szkoły podjęcie wychowania chrześcijańskiego jest zadaniem o istotnym znaczeniu. W pogoni za coraz lepszymi wynikami egzaminów istnieje niebezpieczeństwo, że zagadnienie wychowania zostanie zepchnięte na margines życia szkoły. Troska szkoły o realizację narzucanych priorytetów edukacyjnych, profilaktycznych, ideologicznych powoduje spychanie wychowania do godzin wychowawczych, a i te często są bardziej związane z organizacją zajęć dydaktycznych niż procesem doskonalenia osoby. Wychowanie chrześcijańskie realizowane w ramach nauczania religii w szkole jest, a raczej może być dobrą przeciwwagą tych niebezpiecznych przeakcentowań. Dodatkowo niezbędne jest też podkreślanie wychowawczej roli religii w szkole w obliczu nieprzychylnych jej głosów. Warto przy tym zauważyć, że istotna jest sama obecność nauczania religii w środowisku szkolnym, gdyż przywraca ono wychowaniu w szkole aksjologię oraz podstawy antropologiczne. W tej sytuacji zagrożenia formacji młodych chrześcijan konieczne jest podejmowanie przez Kościół zróżnicowanych działań dających dzieciom i młodzieży szanse zaangażowania religijnego, przy czym prócz katechezy rodzinnej i parafialnej, to nauczanie religii w szkole może pomóc uczniowi w odkrywaniu wartości chrześcijaństwa. Celem niniejszej rozprawy doktorskiej jest krytyczna analiza wybranych materiałów edukacyjnych do nauczania religii w szkole podstawowej powstałych po 2010 roku pod kątem prezentacji i realizacji wychowania chrześcijańskiego. Wybór roku wiąże się z faktem opublikowania wówczas polskich dokumentów katechetycznych Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce oraz Programu nauczania religii, na bazie których powstało kilka pakietów edukacyjnych do nauczania religii w szkole, z których wybrano dwie serie rozpowszechnionych materiałów dydaktycznych: serii pod redakcją Danuty Jackowiak i Jana Szpeta opublikowanych przez Wydawnictwo Świętego Wojciecha (tzw. seria poznańska) oraz przygotowanej pod redakcją Tadeusza Śmiecha, Elżbiety Kondrak i Bogusława Nosek (seria kielecka), Wydawnictwa Jedność. Przyjmując założenia teologii pastoralnej i katechetyki sięgnięto do dokumentów Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce, ze szczególnym odniesieniem do dokumentów katechetycznych, by z nauczania Magisterium Kościoła wyprowadzić założenia wychowania chrześcijańskiego. Przedstawiono obecny kontekst wychowania i wynikające z niego wyzwania. Następnie poddano krytycznej analizie wybrane serie podręczników do nauczania religii zestawiając je ze wskazaniami Kościoła, aby wyprowadzić wnioski pastoralno-katechetyczne. Oprócz wskazanych wyżej źródeł korzystano także z literatury przedmiotu: teologicznej, filozoficznej, pedagogicznej i psychologicznej. Uznając złożoność współczesnego kontekstu wychowawczego podjęto krytyczną analizę pakietów edukacyjnych do nauczania religii pod kątem prezentacji i realizacji wychowania chrześcijańskiego w szkole. Przebiega ono w oparciu o konkretne materiały edukacyjne do nauczania religii, dlatego w niniejszej dysertacji przeanalizowano na ile ideał wychowania chrześcijańskiego jako wychowania integralnego jest przez nie realizowany, czy i w jakim stopniu nauczyciel religii może wszystkie elementy wychowania integralnego odszukać w przygotowanych pakietach edukacyjnych do nauczania religii w szkole i wdrażać je w procesie wychowania? Punktem wyjścia jak i dojścia wychowania chrześcijańskiego jest Jezus Chrystus, który stanowi także ideał wychowania, bowiem wychowanek musi być formowany na Jego miarę, stąd kolejne pytania o realizację wychowania do stałej relacji z Jezusem Chrystusem, aż po osiągnięcie świętości. Zgodnie z postawionymi pytaniami w pierwszym rozdziale rozprawy jest zaprezentowana problematyka wychowania chrześcijańskiego wobec różnorodnych wyzwań ponowoczesności oraz przedstawiony współczesny kontekst wychowania i wyrastające z niego wyzwania. Wychowanie chrześcijańskie musi byś wewnętrznie spójne, oparte o mocne fundamenty prawdy o człowieku, dlatego w rozdziale drugim jest realizowana krytyczna analiza materiałów edukacyjnych do nauczania religii pod kątem ukazywania prawdy o osobie ludzkiej, prezentowania wychowania intelektualnego, uczuciowego i wolitywnego, a także formacji sfery duchowej. Wychowanie chrześcijańskie nie może pozostać tylko na płaszczyźnie ludzkiej, ale domaga się odniesienia do Jezusa Chrystusa, poznawania Go, wzmacniania kontaktu, aż do komunii z Nim. Dlatego w rozdziale trzecim jest dokonana krytyczna analiza materiałów edukacyjnych pod kątem realizowania w oparciu o nie wychowania do osobistego kontaktu z Jezusem Chrystusem. wychodząc od poznania prawd wiary, tworzenia sytuacji wychowawczych i ich interpretacji, przez wychowanie modlitewno-liturgiczne, społeczno-moralne aż po zjednoczenie z Jezusem Chrystusem. Nauczanie religii w szkole winno nie tylko przekazać podstawowe prawdy wiary, ale podejmować wychowanie obejmujące wszystkie aspekty wychowania ogólnego i pedagogii wiary. Życie i wiara, codzienność i liturgia, wspólnotowość i moralność, miłość i odpowiedzialność w codziennym życiu chrześcijanina winny się wzajemnie przenikać, co może budzić i umacniać wychowanie chrześcijańskie podejmowane w szkolnym nauczaniu religii. Realizacja celu badawczego wymagała zastosowania odpowiednich metod: krytycznej analizy wybranych materiałów do nauczania religii w kontekście źródeł teologicznych oraz literatury przedmiotu; metody syntezy, która umożliwiła zebranie rozproszonych treści na temat wychowania chrześcijańskiego oraz metody pastoralnej, która pozwoliła na wyprowadzenie podstawowych wniosków pastoralno-katechetycznych.
Duchowość katechety świeckiego na podstawie czasopisma „Katecheta”
Gładkowska, Anna; Zyzak, Wojciech; Kiciński, Jacek; Piasecki, Piotr
Niniejsza rozprawa doktorska zatytułowana Duchowość katechety świeckiego na podstawie czasopisma „Katecheta” ma na celu wypełnienie luki w badaniach dotyczących duchowości świeckiego katechety, analizując pod wybranym kątem szczególne źródło, którym jest czasopismo „Katecheta”.
Sylwetka duchowa Sługi Bożego bpa Stanisława Smoleńskiego jako teologa duchowości i duszpasterza
Biernat, Jerzy; Machniak, Jan; Wejman, Henryk ; Chmielewski, Marek
W dniu 8 sierpnia 2006 roku w opinii świętości odszedł do wieczności ks. bp Stanisław Smoleński. Był on wybitną postacią Kościoła Krakowskiego. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę myśli natchnionych Bożym światłem wraz z gruntowną wiedzą teologiczną, które zostały zawarte w jego publikacjach, artykułach i konferencjach skierowanych zarówno do osób konsekrowanych, jak i do ludzi świeckich. Celem pracy było przedstawienie sylwetki duchowej bpa Smoleńskiego jako teologa-praktyka duchowości. Dlatego dokonałem takiego wyboru źródeł, w których przedstawiał on swoją wiedzę, popartą własnym doświadczeniem na użytek praktyczny. Czynił to głównie podczas konferencji dla zakonów żeńskich. Nie sposób było dotrzeć do wszystkich jego kazań, konferencji oraz wystąpień, gdyż nie zostały one wszystkie utrwalone w formie pisemnej. Oczywiście, istnieje potrzeba jeszcze bardziej rozległych i gruntownych badań. Moja praca jest tylko fragmentem potrzebnej całości.
Znaczenie postu dla rozwoju życia chrześcijańskiego w kontekście współczesnych uwarunkowań społeczno – kulturowych
Chrapusta, Adam; Kalniuk, Jan; Reroń, Tadeusz; Zadykowicz, Tadeusz
Rozprawa podejmuje, na nowo, odkrycie wartości postu i właściwe jego rozumienie w znaczeniu biblijnym, w kontekście rozwoju życia chrześcijańskiego. Post, jako jedna z praktyk pokutnych, jest współcześnie odrzucany ze względu na wyrzeczenia, jakie są z nim związane. Post i asceza są obecnie niewłaściwie rozumiane. Przecież człowiek, podejmując różnego rodzaju diety, poprzez osobiste samozaparcie wskazuje, że jest zdolny do poświęceń i ascezy. Współcześnie, zestawienie postu z ascezą wiąże się z ich pejoratywnym znaczeniem. Tak pojmowany post zniechęca ludzi do jego praktykowania. W niniejszej pracy zostanie poruszony temat przywrócenia znaczenia postu w jego biblijnym rozumieniu oraz powrót do kultury postnej w pozytywnym aspekcie kształtowania i rozwoju chrześcijańskiego życia. Analizie poddane będą przejawy i przyczyny kryzysu praktyki postnej. Część teoretyczną rozważań zakończy pilotażowa ankieta w środowisku katolickim. Badaniu poddana będzie analiza współczesnej świadomości praktyki postnej w kontekście Konstytucji Paenitemini Pawła VI. Zamiarem ankiety, związanej stricte z zagadaniem postu i poszczenia, będzie również sondaż: czym jest i jakie ma znaczenie post dla konkretnych grup wiekowych.
Świętość chrześcijanina w nauczaniu Księdza Biskupa Stefana Bareły
Sękiewicz, Andrzej; Kluz, Marek; Glombik, Konrad; Pryba, Andrzej; Zając, Marian
W dysertacji został podjęty temat świętości chrześcijanina w nauczaniu trzeciego ordynariusza częstochowskiego księdza biskupa Stefana Bareły. Składa się ona z trzech rozdziałów. W pierwszym został poddany analizie wymiar świętości Boga w Trójcy Jedynego oraz człowieka będącego podmiotem całego procesu uświęcenia. Rozdział drugi został poświęcony zagadnieniu istoty świętości oraz powołaniu do niej w życiu kapłańskim, konsekrowanym oraz małżeńskim i rodzinnym. Omówiona została rola cnót Boskich, stanowiących istotę świętości ze szczególnym uwzględnieniem miłości, będącą główną drogą do osiągnięcia świętości stanowiącą umiłowanie Boga. Podkreślone zostało znaczenie daru łaski Bożej, a także Kościoła oraz wzorów w osobach Jezusa Chrystusa i Jego Matki. Trzeci rozdział pracy został poświęcony omówieniu źródeł ze szczególnym podkreśleniem znaczenia sakramentu Eucharystii oraz innych środków niezbędnych do rozwoju świętości. Literaturę źródłową pracy stanowią orędzia, przemówienia, homilie, kazania, listy oraz artykuły naukowe biskupa Stefana Bareły, jak również maszynopisy oraz nieznane dotychczas rękopisy. Wykorzystano również dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i nauczania papieży oraz współczesną literaturę teologiczną. W niniejszej dysertacji wykorzystana została metoda analityczno-syntetyczna i po części metoda porównawcza oraz opisowa, których przyjęcie przysłużyło się do osiągnięcia zamierzonego celu.
Bóg ukryty: paradoks symbolu jako nośnika wyobraźni religijnej
Mazur, Łukasz; Tarnowski, Karol; Bielik-Robson, Agata; Mech, Krzysztof
W pracy przedstawiono zagadnienie symbolu, wyobraźni religijnej oraz związanego z myśleniem o nich paradoksu. Badania przeprowadzano w oparciu o prace myślicieli religijnych i artystów takich jak: William Blake, Ernst Jünger, Hakim Bey, Northrop Frye, Henry Corbin. Kontrast i tło dla rozważań powyższych twórców stanowi myśl filozoficzna, która wywoływała i starała się ogarnąć swoim spojrzeniem kryzys miejsca i roli religii na przełomie XX i XXI wieku. Celem pracy było szczegółowe zreferowanie zagadnienia symbolu i wyobraźni religijnej jako zapoznanych „narzędzi” zarówno interpretacyjnych, jak i samego percypowania rzeczywistości. Zgodnie z duchem religijnych obrazoburców szukających nowego, niezapośredniczonego przez instytucje i autorytety dostępu do dziedzictwa kultury i właściwych jej, tradycyjnych wyobrażeń: wzorców, wartości i norm, praca miała na celu naświetlenie istniejącej wciąż (w założeniu) przestrzeni, w ramach której realizować może się religia pojmowana jako paradoksalny, symboliczny związek immanencji z transcendencja. Zastosowano metodę hermeneutyczną oraz metodę analityczno-krytyczną – w odniesieniu do zagadnień biblistycznych, religijnej interpretacji sztuki i antropologii kultury.
Koncepcja życia chrześcijańskiego w katechezach katechumenalnych Biskupa Wacława Świerzawskiego
Zakaszewski, Kamil; Sielpin, Adelajda; Araszczuk, Stanisław; Kwiatkowski, Dariusz
Niniejsza dysertacja za swój cel obiera ukazanie zagadnienia inicjacji chrześcijańskiej w twórczości Bpa Wacława Świerzawskiego, a szczegółowo temat chrześcijańskiego życia rozumianego dynamicznie, jako droga z Chrystusem, którą kandydaci zapoczątkowują już w procesie inicjacji katechumenalnej. Po Soborze Watykańskim II, w dobie odradzania się katechumenatu, pojawiają się coraz częściej katechezy zainspirowane mystagogią Ojców Kościoła i wspierające proces dojrzewania w wierze współczesnych katechumenów i neofitów. Studium skoncentrowane jest wokół trzech tomów katechez katechumenalnych wygłoszonych przez pioniera katechumenatu w Polsce, Ks. Biskupa Wacława Świerzawskiego do katechumenów. Katechezy te są również wyrazem jego duszpasterskich zainteresowań oraz liturgicznej duchowości. W swoim wykładzie omawia on obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia rozłożone na poszczególne etapy, które dotyczą rozwoju życia duchowego kandydatów. Autor katechez tłumaczy je w świetle perykop biblijnych, odnosząc się do księgi Obrzędów chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych i do tradycji Kościoła, co ma doprowadzać kandydatów do głębszej relacji z Bogiem, którego spotkają w sakramentach, a tych co im towarzyszą - do bardziej świadomego przeżywania świętej liturgii oraz ożywienia swojej wiary. Dysertacja składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale znajduje się charakterystyka twórczości Bp. W. Świerzawskiego od strony inicjacyjnej, potwierdzającej jego osobiste zainteresowania i umiejętności pastoralne, a której poznanie jest niezbędne do zrozumienia całości niniejszej pracy. Omówione zostały również same źródła niniejszej rozprawy, czyli katechezy wygłaszane przez autora. Rozdział drugi przedstawia lekturę Słowa Bożego w liturgii katechumenalnej i jej interpretację we wspomnianych katechezach, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu drogi z Chrystusem. W trzecim rozdziale przeanalizowane zostały obrzędy katechumenalne oraz ich interpretacja w katechezach Bp. Świerzawskiego. Ostatni czwarty rozdział pokazuje życie chrześcijańskie po chrzcie jako kontynuację drogi z Chrystusem, zainicjowanej w katechumenacie.

Przeglądaj

Przeglądaj Archiwum Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie wg Data wydania

Wyników na stronę

Opcje sortowania