Zbiory w Repozytorium
Przeszukaj kolekcje
Najnowsze publikacje
Pozycja
Zagadnienie prawdy rzeczy w ludzkim działaniu. Konsekwencje teologiczne
(Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2025) Kraj, Tomasz
Jest to opracowanie z zakresu teologii moralnej fundamentalnej. Zastosowana metoda to tzw. teologizacja moralności (Paweł Góralczyk), która opiera się na filozoficznej analizie zjawiska etycznego (moralnego), uzupełnionego następnie o dane teologiczne. Artykuł jest poświęcony roli metafizyki w rozumowaniu moralnym, w którym pierwszoplanową rolę odgrywa prawda rzeczy. Celem tego opracowania jest ukazanie przyczyn pomijania tej prawdy oraz skutków tego zjawiska w moralności (dla życia moralnego). W każdej rzeczy (rozumianej jako rzymska res) zawarty jest zamysł jej twórcy/Stwórcy. Racjonalność postępowania moralnego wymaga jego uwzględnienia, co jednak ogranicza swobodę pewnych ludzkich wyborów. Rozwiązaniem tej „trudności” miało być usunięcie metafizyki (a wraz z nią prawdy rzeczy) z głównego nurtu filozofii, co dokonało się w okresie nowożytnym. W jej miejsce wprowadzono ontologię. Artykuł ukazuje skutki tej zmiany (metafizyka — ontologia) w moralności oraz jej teologiczne konsekwencje. Podstawowa różnica między metafizyką a ontologią polega na tym, że metafizyka poznaje rzecz (jej pewną głębię: naturę, sens, wartość, celowość), a ontologia jest ludzką refleksją nad warunkami zaistnienia rzeczy. Jest to refleksja a priori, opierająca się wyłącznie na ludzkim rozumie. W ontologii istnieje tendencja do definiowania na nowo istniejących rzeczy. Autor stawia tezę, że taka zmiana (metafizyka — ontologia) ma istotny wpływ na moralność, zwłaszcza tam, gdzie zanika wpływ chrześcijaństwa na ludzkie postępowanie.
Pozycja
Męstwo w pokusie — głos św. Józefa Sebastiana Pelczara w kontekście współczesnych wyzwań interpretacyjnych problemu
(Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2025) Godawa, Marcin
Założeniem pracy jest ukazanie nauczania św. Józefa Sebastiana Pelczara, zawartego w jego dziele „Życie duchowne…”, na temat męstwa praktykowanego w kontekście pokusy. W klarownym nauczaniu, zakorzenionym w źródłach teologii, pokusa jawi się jako szansa duchowego rozwoju we współpracy natury i łaski. Tym samym odsłania się antropologicznie ważny aspekt świadomości własnej podmiotowości i wolności. Koncepcja ta zostaje skonfrontowana ze współczesnymi, sekularnymi propozycjami antropologicznymi humanizmu ekskluzywnego (Taylor) i religii terapeutycznej (Rieff). Studium zostanie utrzymane w ramach metodologii teologii duchowości z odniesieniami do filozofii moralnej i socjologii. Konkluzją jest uchwycenie szans rozwojowych opartych na właściwym rozumieniu pokusy jako „miejsca teofanii”. Chrześcijańskie rozumienie pokusy pozwala na podjęcie wyzwań współczesnego sekularyzmu.
Pozycja
„Caritas pastoralis” jako urzeczywistnienie cnoty męstwa w wybranych pismach św. Józefa Sebastiana Pelczara
(Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2025) Klimek, Jan
W pracy podjęto próbę reinterpretacji pojęcia męstwa w wybranych dziełach św. Józefa Sebastiana Pelczara. Na drodze analizy retrospektywnej zapytano najpierw, jakie ujęcie cnoty męstwa było bliskie Pelczarowi. Następnie poszukiwano implikacji praktycznych realizacji męstwa w świetle wyzwań pastoralnych Kościoła, widzianych z perspektywy biskupa i profesora. Podjęto również próbę aktualizacji zapisanych doświadczeń duchowych Pelczara na gruncie teologii praktycznej, odczytanych w kontekście „caritas pastoralis”, urzeczywistniającej cnotę męstwa w realiach życia współczesnego Kościoła. Na tej podstawie sformułowano najważniejsze wnioski i rekomendacje. Wciąż aktualny pozostaje „apel pastoralny”, owoc rozmyślań duchowych św. Pelczara, adresowany nie tylko do ówczesnych, ale także współczesnych duszpasterzy. Dotyczy on syntezy męstwa, mającego źródło w miłości, wraz ze stałością i łagodnością, które stanowią o wyrazistości i autentyczności „caritas pastoralis”.
Pozycja
Protection of the Life of Conceived Children in the Pastoral Activities of the Jasna Gora
(Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024) Filipiuk, Łukasz
W obliczu narastającego zagrożenia poczętego życia ludzkiego, które we współczesnym świecie jest rzeczywistością powszechną i nasilającym problemem, należy podejmować jak najodpowiedniejsze działania zmierzające do zatrzymania procederu unicestwiania życia dzieci poczętych. Niniejszy artykuł jest próbą wskazania form zaangażowania, jakie obrońcy życia mogą podjąć dla ratowania dzieci nienarodzonych zarówno w wymiarze duchowym, jak i poprzez aktywność społeczną oraz pastoralną. Mając na uwadze powagę omawianego zagadnienia oraz świadomość roli, jaką Jasna Góra od stuleci odgrywa w dziejach Polski, autor ukazuje niebagatelne znaczenie tego miejsca w propagowaniu kultury pro-life. Spośród wielu inicjatyw podejmowanych w Sanktuarium Narodu, na szczególną uwagę zasługuje funkcjonujący od ponad dwudziestu lat Centralny Ośrodek Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego, który nie tylko stanowi realizację złożonych przed laty Jasnogórskich Ślubów Narodu, ale także wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rzeszy pielgrzymów przybywających każdego roku do Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej.
Pozycja
Dylemat moralny w sytuacji ekstremalnej. Analiza decyzji bł. Józefa i Wiktorii Ulmów o udzieleniu schronienia Żydom w czasie II wojny światowej
(Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024) Picur, Tomasz
W ostatnim czasie szczególnie ważnym wydarzeniem dla Kościoła i ojczyzny była beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów wraz z ich siedmiorgiem dzieci. Błogosławieni małżonkowie, motywowani wiarą i ewangelicznym ideałem miłości bliźniego, w czasie II wojny światowej przyjęli pod swój dach ośmioro Żydów i przez niemal półtora roku udzielali im schronienia, świadomi istniejącego ryzyka i możliwych konsekwencji. Po ujawnieniu tego faktu, z rozkazu niemieckich władz okupacyjnych, 24 marca 1944 roku zostali rozstrzelani wraz z dziećmi oraz ukrywanymi Żydami. Choć postawa Józefa i Wiktorii Ulmów powszechnie uznawana jest za heroiczną i godną najwyższego podziwu, a jej słuszność Kościół potwierdził aktem beatyfikacji, pojawiają się również głosy krytyczne. Niektórzy oceniają ich postępowanie za przejaw nieodpowiedzialności i narażania własnej rodziny na niepotrzebne niebezpieczeństwo. Niniejszy artykuł przedstawia analizę decyzji bł. Józefa i Wiktorii Ulmów z perspektywy teologicznomoralnej w celu wyjaśnienia pojawiających się kontrowersji. Istotny problem — „chronić rodzinę czy ratować obcych?” — nie jest tu ujmowany w kategoriach konfliktu między moralnym obowiązkiem a działaniem fakultatywnym. Rozważania koncentrują się na dylemacie pomiędzy dwoma obowiązkami, gdyż głęboko zinterioryzowany ewangeliczny ideał miłości bliźniego Ulmowie uznali za swój moralny obowiązek. Niniejsza refleksja uzasadnia ich wysiłek zmierzający do realizacji dwóch wymagań moralnych — trudnych, ale możliwych do pogodzenia i spełnienia. Podjęcie tego wyzwania jest dowodem wielkości ich człowieczeństwa i heroizmu wiary.