Artykuły

Stały URI dla kolekcji

Przeglądaj

Ostatnie zgłoszenia

Teraz wyświetlane 1 - 5 z 151
  • Pozycja
    Zmierzch (pewniej) filozofii. W odpowiedzi na książkę „Zmierzch filozofii” Jana Hartmana
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2025) Petryszak, Karol
    Celem artykułu jest dyskusja z wybranymi tezami z książki Jana Hartmana „Zmierzch filozofii” oraz wskazanie wybranych, istotnych błędów, jakie ta publikacja zawiera. Są to: niejasne definiowanie kluczowych terminów, brak danych mogących potwierdzać nieraz fantastyczne tezy Hartmana, niewystarczająca znajomość tradycji filozoficznej, którą Hartman krytykuje. Dyskutuję również z prezentowanym przez Hartmana miejscem filozofa i filozofii w społeczeństwie. Następnie przedstawiam alternatywne rozwiązania zauważonych przez Hartmana problemów, z jakimi boryka się dzisiejsza filozofia. Ogólną konkluzją tekstu jest, że faktycznie następuje zmierzch filozofii, ale nie całej, a jedynie tej, którą prezentuje Hartman.
  • Pozycja
    Stosunek Empedoklesa do Parmenidesa
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024) Gródek, Wojciech Kleofas
    Artykuł jest próbą wyjaśnienia, w jakim stopniu Empedokles mógł w swoich poglądach dotyczących natury rzeczywistości i jej porządku naśladować sposób myślenia Parmenidesa. Z analiz dotyczących założeń obu myślicieli wynika, że celem Parmenidesa było wykazanie jakie konsekwencje wynikają z przyjęcia jedynej drogi, że jest (ὡς ἔστιν). Empedokles natomiast podejmuje problem przechodzenia z jednego (ἐξ ἑνός) do wielości (πλέονα) i z wielości (ἐκ πλεόνων) do jednego (ἕν). W uzyskaniu jasnego ujęcia doznawanej rzeczywistości Empedokles stosował reguły wynikające z myślenia bycia ustalone przez Parmenidesa. Przyjmując ten sposób interpretacji została podjęta próba ponownej analizy tych aspektów teorii Empedoklesa, których treść jest uważana za nawiązującą do poglądów Parmenidesa. Pierwszym nawiązaniem Empedoklesa do Parmenidesa jest teoria przyjaźni (Φιλότης), która miałaby odpowiadać tezie Parmenidesa o Erosie jako początku (ἀρχήν) całości (τοῦ παντός). Natomiast obszar opanowany przez impuls Przyjaźni jest określany przez Empedoklesa jako Σφαῖρος. Zastosowanie terminu Σφαῖρος do obszaru wyznaczonego przez Przyjaźń, która jest równa długością i szerokością, może nawiązywać do tezy Parmenidesa opisującej granice będącego, które są podobne do pięknie zaokrąglonej kuli (σφαίρης) ze środka wszędzie równej. Ogólnie przyjmuje się również, że Empedokles akceptował twierdzenie Parmenidesa, że nic (οὐδέν) nie może powstać z niczego (ἐκ μηδενός), które w takiej formie jest jednak obecne tylko u Melissosa. Jest prawdopodobne, że Empedokles pisząc o niepowstałych elementach odnosi się do tez Parmenidesa dotyczących światła i nocy, zamieszczonych w ramach mowy dotyczącej zwodniczego porządku
  • Pozycja
    Artificial intelligence: asking about its ontological status
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024) Hołub, Grzegorz
    Artykuł dotyczy statusu ontologicznego sztucznej inteligencji. Czy jest to osoba czy rzecz, a może byt pomiędzy światem ludzkim a materialnym? Koncepcja osoby granicznej jest rozważana jako możliwa przestrzeń konceptualna do przyjęcia AI i jej przyszłych realizacji. Pojecie osoby granicznej zostało pierwotnie ukute w badaniach bioetycznych z zastosowaniem do wyższych zwierząt. W rozumieniu osoby biorącym swój początek od definicji Johna Locke’a „osoba graniczna” jest terminem inkluzywnym i prowadzi do traktowania AI tak, jakby była osobą. W post-Boecjańskiej filozofii „osoba graniczna” ma charakter negatywny i działa jako termin wykluczający; nakazuje traktowanie sztucznej inteligencji i wszystkich jej wcieleń jako wysoko rozwiniętych narzędzi, które być może dochodzą do granic ludzkiego świata, ale nigdy do niego nie wkraczają. Praktyczne przewidywania dotyczące możliwości zastosowania AI sugerują, że to drugie podejście jest bardziej odpowiednie.
  • Pozycja
    Ojkofobia, postmodernizm i konserwatyzm wobec zmian kulturowych i religijnych. Kilka refleksji w oparciu o myśl Rogera Scrutona
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024) Duk, Andrzej
    Poszukiwania wszelkich nowych rozwiązań w życiu indywidualnym, społecznym, a nawet religijnym stanowią dziś niezwykle częste zjawiska. W sposób oczywisty rodzą się zatem nowe sposoby myślenia i postawy z nich wypływające, dotyczące każdej dziedziny naszego życia. Na szczególną uwagę powinny zasługiwać te z nich, które pod pozorem naturalnie zmieniającego się świata próbują administracyjnie i autorytarnie kruszyć zastane schematy myślenia i działania osób oraz narodów, a które klasycznie można określić mianem konserwatywnych. Zarówno pojawienie się tez postmodernistycznych, jak i postawy ojkofobiczne (termin utworzony przez brytyjskiego filozofa Rogera Scrutona) należy zaliczyć do tych typów myślenia i działania, które próbują odgórnie zmieniać rzeczywistość. Jednak, jak wynika, między innymi z ewolucyjnie pojmowanej myśli konserwatywnej, wszelkie zmiany wprowadzane w taki sposób nie przyczyniają się do prawdziwego postępu jednostek i narodów. Pojawia się za to chaos i niezrozumienie. Analizy porównawcze przeprowadzone w niniejszym artykule próbują ukazać niektóre niepokonywalne różnice pomiędzy złudnym pragnieniem szybkich i dogłębnych zmian a prawdziwym, czyli ewolucyjnym rozwojem. Wskazują także na, często dziś zapominane, obiektywne i trwałe fundamenty naszego życia osobistego, społecznego, narodowego oraz religijnego.