(Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe, 2023) Małocha, Joanna
Niniejsza praca ma charakter systematycznej analizy znanych współcześnie świadectw kultu św. św. Chionii, Irenie i Agape — macedońskich męczennic z czasów Dioklecjana. W zasadniczej mierze opiera się ona na szeroko rozumianych źródłach pisanych (włączając w to zabytki epigrafiki), powstałych na przestrzeni od IV do XIX stulecia w zachodnim i wschodnim kręgu kulturowym. Przy czym najobszerniejsze z analizowanych tekstów zostały — wraz z autorskimi tłumaczeniami — załączone do pracy w formie aneksów. W miarę potrzeb przywołano również najistotniejsze dzieła sztuki, związane z postaciami greckich świętych i datowane na okres od średniowiecza do baroku. W toku analizy uwzględniono także zagadnienie istnienia dwóch wersji historii męczennic oraz problem błędnej identyfikacji hagiograficznej greckich świętych z postaciami o takich samych imionach. Całość rozważań posłużyła natomiast do udzielenia odpowiedzi na dodatkowe pytanie czy — wbrew postulatom części badaczy (m.in. P. Brown’a, M. Eliade, E. Gibbon’a) — rozwój kultu męczenników mógł następować niezależnie od inicjatywy możnych protektorów, działających z pobudek ekonomiczno-politycznych.