Archiwum Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

Stały URI zbioru

http://hdl.handle.net/123456789/2

Przeglądaj

Przeglądaj Archiwum Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie wg Temat "analityczna ontologia"

Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
  • Miniatura
    Pozycja
    Od epistemologii do doksologii. Wybrane aspekty filozofii nauki ks. abp prof. J. Życińskiego
    (2016) Wierbilis, Bartłomiej; Mączka, Janusz
    W pracy przedstawiono wybrane problemy, jakie składają się na naukowy program ks. abp. prof. Józefa Życińskiego. Zaprezentowane zostały niektóre punkty dzieła biskupa poprzez ukazanie ich związku, zarówno z filozofią nauki, jak również ideą, która głosi, iż struktura współczesnej rewolucji metanaukowej zdaje się oscylować od arystotelesowskiej (pewnej i koniecznej) episteme, w kierunku platońskiej (probabilistycznej) doksa. Szczegółowo pokazano, w jaki sposób na drodze oryginalnej i twórczej polemiki z neopozytywizmem, Życiński konstruował poszczególne punkty, które składają się na jego naukowe dzieło. Zaprezentowane analizy (na przekór neopozytywistycznemu rygoryzmowi), wykazały konieczność zachowania semantycznej, oraz pragmatycznej struktury opisu języka. Między innymi, w oparciu o słynną pracę Tarskiego, zatytułowaną: „Koncepcja Prawdy w Językach Nauk Dedukcyjnych”, dowiodły one również, iż Życiński, obok zachowania rangi klasycznej koncepcji filozofii i metafizyki, zmierzał zarazem ku odrodzeniu znaczenia klasycznej koncepcji prawdy. Przedstawiona analiza dowiodła, iż budując swą myśl, w charakterze polemiki wobec epistmetycznych założeń „Koła Wiedeńskiego” i neopozytywizmu, jednocześnie doceniał on wpływ dobrej polskiej tradycji filozoficznej, jaką była lwowska – warszawska szkoła filozoficzna. Następne analizy, przeprowadzone na podstawie zbadania pewnych wybranych, pośrednich pomiędzy neopozytywistycznym naturalizmem, a teistycznym fundacjonizmem - przykładach, przesądziły o znaczeniu pierwotnego ontologicznego wymiaru pewnych cech języka wiary. Dowiodły one również niskiej skuteczności, a zarazem wręcz surrealistyczności, jaka nieodparcie zdaje się towarzyszyć fundacjonistycznej ekstrapolacji pewnych zarówno neopozytywistycznych, jak i falsyfikacjonistycznych, rozwiązań. Z kolei, efekty analiz niektórych metalogicznych twierdzeń, (Tarskiego o Prawdzie, twierdzenia Gӧdla o niezupełności, i twierdzenia Lӧvenheima – Skolema) wbrew pewnym neopozytywistycznym (epistemetycznym) postulatom, wykazały ontologiczną możliwość istnienia poetyckiego i estetycznego aspektu rzeczywistości i wtórną wobec niej, językową szansę dokonania jej opisu za pośrednictwem liberalnych środków stylistycznych (takich jak : mit, dramat czy parabola). Analiza ostatniego z tych twierdzeń, pozwoliła też na szczegółowe zrekonstruowanie schematu powstania i funkcjonowania projektu analitycznej ontologii biskupa. Projekt analitycznej ontologii, wraz z ideą odrodzenia metafizyki, są kolejnym punktem naukowego dzieła Życińskiego. Wyniki uzyskane w III rozdziale pracy, poświęconemu funkcjonowaniu rozmaitych odmian racjonalności na gruncie naukowego dzieła biskupa, skoncentrowane przede wszystkim na podkreśleniu znaczenia racjonalności poznawczej, wraz z typową dla niej problematyką sporu pomiędzy realizmem i idealizmem (czy instrumentalizmem) wykazały, iż zaakceptowany przez Życińskiego realizm umiarkowany (szczególnie zaś zaproponowany przez Niego realizm konstruktywny), de facto zostały wykształcone na drodze konfrontacji z szeregiem rozwiązań (czasem również przedzałożeń) akcentujących w gruncie rzeczy znaczenie antyrealistycznej podmiotowości czy subiektywizmu. W celu zaprezentowania problematyki poruszanej w niniejszej pracy, czyli przedstawieniu niektórych punktów naukowego dzieła J. Życińskiego, posłużono się metodą krytycznej analizy jego wybranych pism.