Przeglądaj wg Autor "Szpetkowska, Beata Jadwiga"

Teraz wyświetlane 1 - 2 z 2
  • Miniatura
    Pozycja
    Pokuta i jej przebieg w ujęciu irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych. Studium teologiczne
    Szpetkowska, Beata Jadwiga; Baron, Arkadiusz; Szczur, Piotr; Wygralak, Paweł
    Rozprawa omawia pokutę i jej przebieg w ujęciu irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych wydanych przez Arkadiusza Barona i Henryka Pietrasa w tomie pt. Księgi pokutne, Kraków 2011 z uwzględnieniem wydania Giovanni Andrea DiDonna, Canones poenitentiales, vol. I-II, Kanonika 24, Roma 2017. Niektóre księgi przy wyznaczaniu pokut uwzględniały oprócz grzechów także inne czyny sprzeczne z przepisami Prawa Mojżesza dotyczącymi pokarmów czystych i nieczystych oraz z lokalnymi zwyczajami. Tendencja taka z czasem zupełnie zanikła. Na Wyspach praktyka pokuty publicznej przerodziła się w pokutę prywatną i powtarzalną, z możliwością jej zmiany w oparciu o podane zamienniki pokuty (commutationes). Najczęściej wskazywanymi praktykami pokutnymi były: kilkudniowe lub wieloletnie posty o chlebie i wodzie (praktykowane zupełnie inaczej aniżeli dzisiaj), leżenie krzyżem, udzielanie jałmużny, modlitwa psalmami, uklęknięcia, smaganie ciała, odbycie pielgrzymki oraz wygnanie czasowe lub trwałe za szczególnie ciężkie i gorszące grzechy. System pokut oparty był na zasadzie, że cięższy grzech wymaga większej pokuty. W tym celu opracowano taryfy pokutne. Bazowały one na ściśle określonych w lokalnych prawach świeckich rekompensatach (compensatio), które obowiązywały za każde przewinienie i które zaczęto powszechnie stosować także przy nadawaniu pokut chrześcijańskich. W Irlandii było to prawo brehon, a w Walii, Szkocji i Anglii tzw. prawo were (guild).
  • Miniatura
    Pozycja
    Solidarność społeczna w ujęciu Ksiąg pokutnych
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe, 2021) Szpetkowska, Beata Jadwiga
    Artykuł omawia aspekty solidarności społecznej w ujęciu Ksiąg pokutnych (Libri poenitentiales) uwzględniając podział „na solidarność mechaniczną i organiczną”, dokonany przez Émila Durkheima w jego rozprawie doktorskiej O podziale pracy społecznej (1893). Przykładów solidarności społecznej szukamy w Księgach pokutnych (red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2011). Wbrew powszechnie panującym opi-niom, że księgi pokutne to sztywne i bezduszne katalogi czy taryfikatory, okazuje się, że propagują one to, co dziś nazywamy solidarnością międzyludzką, co ukazuje je w pozytywnym świetle. Niechęć do ksiąg pokutnych była nawet powodem ich palenia w IX wieku – z racji uznania ich za nowinkarskie formy pokuty. Wpłynęły one jednak pozytywnie i trwale na zmianę praktyk pokutnych w Kościele. Okazu-je się, że księgi pokutne kryją w sobie treści wskazujące na solidarność organiczną, a nie tylko mechaniczną. Wiele zaczerpniętych z nich przykładów ukazuje człowieka podejmującego pokutę za grzechy jako osobę, z którą należy się solidaryzować. Zarówno pokuta publiczna, jak i prywatna nie była sprawą jedynie penitenta, ale zobowiązywała duchownych nakładających pokutę do czynnego w niej udziału. Księgi pokutne proponują także tzw. zamienniki pokuty, które miały pomagać wspólnocie w pogłębianiu więzi, jednak w praktyce łatwo dochodziło do nadużyć. Księgi pokutne stawiały wysokie standardy społeczne i religijne, oczekując zarówno od pokutującego grzesznika, jak i od pokrzywdzonego wzajemnego pojednania i zgody. Jak trudne jest pogodzenie się z krzywdzicielem, dobrze ilustruje reakcja ludzi na list biskupów polskich do biskupów niemieckich po II wojnie światowej.