Zagadnienie prawdy rzeczy w ludzkim działaniu. Konsekwencje teologiczne
Ładowanie...
Data
2025
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN czasopisma
Tytuł tomu
Wydawca
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Abstrakt
Jest to opracowanie z zakresu teologii moralnej fundamentalnej. Zastosowana metoda to tzw. teologizacja moralności (Paweł Góralczyk), która opiera się na filozoficznej analizie zjawiska etycznego (moralnego), uzupełnionego następnie o dane teologiczne. Artykuł jest poświęcony roli metafizyki w rozumowaniu moralnym, w którym pierwszoplanową rolę odgrywa prawda rzeczy. Celem tego opracowania jest ukazanie przyczyn pomijania tej prawdy oraz skutków tego zjawiska w moralności (dla życia moralnego). W każdej rzeczy (rozumianej jako rzymska res) zawarty jest zamysł jej twórcy/Stwórcy. Racjonalność postępowania moralnego wymaga jego uwzględnienia, co jednak ogranicza swobodę pewnych ludzkich wyborów. Rozwiązaniem tej „trudności” miało być usunięcie metafizyki (a wraz z nią prawdy rzeczy) z głównego nurtu filozofii, co dokonało się w okresie nowożytnym. W jej miejsce wprowadzono ontologię. Artykuł ukazuje skutki tej zmiany (metafizyka — ontologia) w moralności oraz jej teologiczne konsekwencje. Podstawowa różnica między metafizyką a ontologią polega na tym, że metafizyka poznaje rzecz (jej pewną głębię: naturę, sens, wartość, celowość), a ontologia jest ludzką refleksją nad warunkami zaistnienia rzeczy. Jest to refleksja a priori, opierająca się wyłącznie na ludzkim rozumie. W ontologii istnieje tendencja do definiowania na nowo istniejących rzeczy. Autor stawia tezę, że taka zmiana (metafizyka — ontologia) ma istotny wpływ na moralność, zwłaszcza tam, gdzie zanika wpływ chrześcijaństwa na ludzkie postępowanie.
This is a study in the field of fundamental moral theology. The method used is the so-called theologization of morality (Paweł Góralczyk), which is based on a philosophical analysis of an ethical (moral) phenomenon, then supplemented with theological data and explanation. The paper is devoted to the role of metaphysics in moral reasoning, where the truth of things plays a primary role. The aim of this study is to show what was the reason for omitting this truth and its effects in morality (i.e. for the moral life of man). Each thing (understood as Roman res) contains the intention of its creator/Creator. The rationality of moral behavior requires its consideration, which, however, limits the freedom of certain human choices. The solution to this “difficulty” was the removal of metaphysics from the mainstream of philosophy which was done by modern philosophy. In its place, an ontology was introduced. The paper shows the effects of this change (metaphysics — ontology) in morality and its theological consequences. The basic difference between metaphysics and ontology is that metaphysics gets to know a thing (its certain depth: nature, meaning, value, teleology) and ontology is a human reflection on the conditions for the existence of things. It is an a priori reflection, based solely on the human reason. In ontology there is a tendency to redefine already existing things. The author puts forward the thesis that such a change (metaphysics — ontology) has a significant impact on morality, especially where the influence of Christianity on human behavior disappears.
This is a study in the field of fundamental moral theology. The method used is the so-called theologization of morality (Paweł Góralczyk), which is based on a philosophical analysis of an ethical (moral) phenomenon, then supplemented with theological data and explanation. The paper is devoted to the role of metaphysics in moral reasoning, where the truth of things plays a primary role. The aim of this study is to show what was the reason for omitting this truth and its effects in morality (i.e. for the moral life of man). Each thing (understood as Roman res) contains the intention of its creator/Creator. The rationality of moral behavior requires its consideration, which, however, limits the freedom of certain human choices. The solution to this “difficulty” was the removal of metaphysics from the mainstream of philosophy which was done by modern philosophy. In its place, an ontology was introduced. The paper shows the effects of this change (metaphysics — ontology) in morality and its theological consequences. The basic difference between metaphysics and ontology is that metaphysics gets to know a thing (its certain depth: nature, meaning, value, teleology) and ontology is a human reflection on the conditions for the existence of things. It is an a priori reflection, based solely on the human reason. In ontology there is a tendency to redefine already existing things. The author puts forward the thesis that such a change (metaphysics — ontology) has a significant impact on morality, especially where the influence of Christianity on human behavior disappears.
Opis
Słowa kluczowe
Bóg, filozofia nowożytna, metafizyka, prawda rzeczy