Przeglądaj wg Autor "Dryja, Sławomir"
Teraz wyświetlane 1 - 3 z 3
Wyników na stronę
Opcje sortowania
- PozycjaBrowar w Górze Ropczyckiej w latach 1875–1921: Propinacja, dzierżawy, karczmy(Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2025) Dryja, SławomirDzieje niewielkiego browaru folwarcznego w Górze Ropczyckiej stały się punktem wyjścia dla swoistego studium przypadku ilustrującego przemiany zachodzące w przemyśle galicyjskim. W pierwszej połowie XIX wieku przedsiębiorstwa o charakterze fabrycznym były nieliczne i w większości kontynuowały działalność rozpoczętą przed okresem zaborów. Zakłady przetwórcze związane z sektorem rolnym nie miały jeszcze charakteru przemysłowego. Decydujący wpływ na ożywienie gospodarcze miały reformy agrarne, w szczególności uwłaszczenie chłopów w 1848 roku, a także wprowadzenie wolności przemysłowej. W okresie autonomicznym kwestia uprzemysłowienia Galicji stała się przedmiotem ożywionej dyskusji, aczkolwiek liczba publikacji poświęconych potrzebie unowocześnienia browarnictwa jest nad wyraz skromna. W porównaniu z dyskusją o gorzelnictwie, browarnictwo pozostawało niemal niewidoczne. Ujęte w gorset stosunków propinacyjnych na długie lata zastygło w formie będącej odbiciem dawno minionej epoki. Uchwalona w 1875 roku ustawa o zniesieniu propinacji utrwaliła jedynie prawo wyszynku, pozostające w rękach właścicieli dóbr ziemskich. Problem ten często bagatelizowano, twierdząc, że pozostawione prawa nie miały istotnego wpływu na rozwój przemysłu piwowarskiego. W rzeczywistości aż do końca 1910 roku, kiedy to wygasły ostatnie prawa propinacyjne, rozwój piwowarstwa skutecznie skrępowano. Zniesienie propinacji, które należy liczyć od początku 1911 roku, oznaczało kres działalności wielu browarów folwarcznych. Ostatecznym ciosem był wybuch wojny, zaś konsekwencje tego stanu rzeczy boleśnie odczuwano przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego. Opis funkcjonowania browaru powiązano z ówczesnymi realiami, na które składał się skomplikowany system dzierżaw, stosunków propinacyjnych i wyszynku w karczmach. Tworzył on zadziwiający mikroświat zamknięty w granicach dóbr ziemskich, dla których tworzył podstawy ekonomicznej egzystencji – choć momentami zadziwiająco sprawny, to jednak skazany na zagładę.
- PozycjaBrowary Ziem Zachodnich i Północnych w latach 1945-1951. Tom 2 Katalog(Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2023) Dryja, SławomirUstalenie zachodnich granic Polski, które nastąpiło w 1945 roku, oznaczało przyłączenie ziem III Rzeszy położonych na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej. W porównaniu z ziemiami II Rzeczypospolitej przejętymi przez Związek Radziecki na wschodzie były to tereny znacznie lepiej uprzemysłowione, pokryte gęstą siecią komunikacyjną, z kilkoma dużymi ośrodkami przemysłowymi. Ziemie te zostały w znaczącym stopniu zniszczone w wyniku szeroko pojętych działań wojennych. Wyposażenie wielu fabryk zostało zdewastowane, wywiezione za Odrę lub do Związku Radzieckiego, rozszabrowane czy poprostu bezmyślnie zniszczone. Wedle oficjalnych danych Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych z 1946 roku pod koniec 1938 roku działało w Polsce 137 browarów, których potencjał wykorzystany był w 35%. Na Kresach Wschodnich pozostało 39 zakładów o potencjale nieprzekraczającym ¼ możliwości przedwojennych. Na przyłączonych ziemiach poniemieckich miało znajdować się 111 browarówo mocach produkcyjnych porównywalnych do przedwojennego przemysłu piwowarskiego. Poważną wątpliwość budzi ostatnia liczba. Obejmowała ona bowiem jedynie zakłady włączone (choć niekoniecznie wykorzystane) w ówczesne struktury przemysłu piwowarskiego. Źródła niemieckie z lat 1937-1942 wymieniają199 browarów, choć nie wszystkie z nich były czynne. Kwerenda w źródłach powojennych przyniosła informacje o 170 browarach, wśród których znalazła się spora grupa zakładów niewymienionych w dokumentach niemieckich. Chodzi tu o browary zamknięte w czasie Wielkiej Wojny lub niedługo po jej zakończeniu, a niekiedy znacznie wcześniej, wciąż jednak identyfikowalne w ówczesnym krajobrazie. W katalogu uwzględniono łącznie 230 obiektów. Ułożono go zgodnie z podziałem terytorialnym struktur piwowarskich, z zastrzeżeniem, że ulegał on pewnym modyfikacjom w trakcie kolejnych reorganizacji. Notki katalogowe ujmują podstawowe zagadnienia związane z pojedynczymi zakładami. Zasadniczą trudnością badawczą były dotkliwe luki źródłowe, niekiedy niemożliwe do wypełnienia. Podstawowe zagadnienia badawcze wraz z wnioskami zostaną przedstawione w pierwszym tomie niniejszego opracowania.
- PozycjaPosesja przy ulicy Krakowskiej pod numerem 30 na krakowskim Kazimierzu. Ponowne przedstawienie problematyki historycznej oraz rekonstrukcja zabudowy (od XVI do XVIII wieku)(Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2023) Dryja, Sławomir; Sławiński, StanisławKsiążka przedstawia historię i przemiany budowlane mieszczańskiej kamienicy stojącej przy ul. Krakowskiej nr 30 – dawniej w obrębie miasta Kazimierz pod Krakowem, dziś w Krakowie. Kamienica reprezentowała typ bliski występującemu nagminnie w Krakowie i tamże ukształtowanemu w ciągu wieków XIV i XV domowi średniej szerokości („półkuryjnemu”), o głębokim rzucie. Dom nazwano kamienicą już w roku 1587, a pierwszy znany nam jej opis powstał w roku 1589. Druga połowa wieku XVII i wiek XVIII to epoka upadku kamienicy, którą jednak reparowano w miarę potrzeb i możliwości. Dzisiejszą modernistyczną kamienicę zbudowano w początku wieku XX. W dalszej części książki omówiono problematykę realności sąsiednich, tak samo jak Krakowska 30 wydzielonych z zaplecza pierwotnych działek przyrynkowych. Były to: kamienica – dziś nr 32, a obok niej niewielka kamieniczka, pierwotnie oficyna narożnej działki przyrynkowej – dziś odrębny dom przy ul. Krakowskiej nr 34. Monografia została przygotowana na podstawie badań podjętych w terenie oraz kwerendy archiwalnej w aktach miasta Kazimierza znajdujących się w Archiwum Narodowym w Krakowie. Należy podkreślić występujące w kazimierskich zapiskach źródłowych bogactwo szczegółów, z którego wynikła możliwość dokładnego datowania powstawania poszczególnych partii murów kamienicy.