Zbiory w Repozytorium
Przeszukaj kolekcje
Najnowsze publikacje
Pozycja
Śladami Jezusa Chrystusa
(Wydawnictwo Biblos, 2024) Łabuda, Piotr
Publikacja „Śladami Jezusa Chrystusa” autorstwa ks. Piotra Łabudy to pogłębiona refleksja nad kluczowymi wydarzeniami z życia Jezusa, prezentowana w kontekście historycznym, teologicznym i duchowym. Książka łączy komentarze biblijne z medytacjami inspirowanymi pielgrzymkami do Ziemi Świętej oraz wykładami Radiowo-Internetowego Studium Biblijnego. Autor zachęca do odnowionego spojrzenia na przesłanie Ewangelii, podkreślając rolę Ducha Świętego w interpretacji Pisma Świętego. Publikacja dedykowana jest zarówno pielgrzymom duchowym, jak i badaczom, oferując nowe możliwości medytacji w duchu lectio divina. Dzięki licznym odwołaniom do tekstów biblijnych i starannie opracowanej bibliografii, książka stanowi cenną pomoc w zgłębianiu tajemnicy Chrystusa i odkrywaniu Jego tożsamości.
Pozycja
Cantici nostri concordent Verbo Dei. Kontynuując odnowę liturgiczną według Sacrosanctum Concilium 24
Lenart, Grzegorz; Superson, Jarosław; Tyrała, Robert; Bramorski, Jacek; Reginek, Antoni; Ropiak, Sławomir
W pracy dokonano analizy porównawczej między tekstami biblijnym występującymi w lekcjonarzu mszalnym i przeznaczonymi na główne okresy roku liturgicznego a pieśniami, które znalazły się w ogólnopolskim „Śpiewniku Kościelnym”. Takie badania ukazały faktyczną ilość utworów spełniających swoje zadania i określiły zapotrzebowanie na powstawanie nowych. Jednocześnie wyznaczyły ich tematykę. Niniejsza dysertacja powinna pomóc piszącym teksty oraz twórcom muzyki liturgicznej. Praca ukazuje nie tylko deficyt pieśni, ale wyznacza konkretne tematy do wykorzystania.
Pozycja
Polskie vlogi dziennikarskie w serwisie YouTube. Studium przypadku
Pajchert, Barbara; Gurba, Krzysztof; Przybysz, Monika; Lakomy, Mirosław
Rozprawa analizuje zjawisko polskich vlogów dziennikarskich w serwisie YouTube, koncentrując się na rosnącym znaczeniu form audiowizualnych i transformacji tradycyjnych modeli komunikacji w kierunku interaktywności. Głównym celem badań było opisanie specyfiki vlogów dziennikarskich w kontekście nowych mediów. Analiza treści ośmiu kanałów oraz pogłębione wywiady z ich twórcami ujawniły, że kluczowe dla sukcesu na platformie są autentyczność, osobowość, wiarygodność, rzetelność, kreatywność oraz umiejętność angażowania widzów i utrzymywania z nimi bezpośredniego kontaktu. Podkreślono również wpływ algorytmów YouTube’a na zasięgi i popularność kanałów. Prowadzenie vlogów daje dziennikarzom większą swobodę twórczą, a autorskie kanały stają się sposobem na uniezależnienie się od
ograniczeń tradycyjnych mediów.
Pozycja
Komunikacyjna funkcja metafory wizualnej i multimodalnej w plakacie na przykładzie prac wyróżnionych w konkursie Galeria Plakatu AMS
Żukowska, Aleksandra; Treppa, Zbigniew; Stępniak, Krzysztof; Szylko – Kwas, Joanna
Jak twierdził pod koniec ubiegłego wieku Nicholas Mirzoeff – „kultura ponowoczesna to kultura wizualna ”. Stanowisko to, podobne do wielu innych, definiujących od kilku dekad dominujący wektor przemian w kulturze, w odniesieniu do współczesności wydaje się wręcz oczywiste, a zarazem domagające się doprecyzowania. Od lat 70. XX wieku kategoria zwrotu kulturalnego , stawała się kluczem do opisywania i rozumienia procesów społecznych , a obok tego powstawały teorie ukazujące dominującą rolę przedstawień wizualnych w konstruowaniu współczesnej rzeczywistości kulturowej. Zwrot ikoniczny Gottfrieda Boehma , czy zwrot piktorialny zdefiniowany przez W.J.T. Mitchella w książce „Picture Theory” wskazują na fakt, iż jesteśmy świadkami zwrotu wizualnego, który dokonał, a może wciąż dokonuje się na naszych oczach. Postulat kształcenia kompetencji krytycznego odbioru przekazów wizualnych wydaje się więc tego konsekwencją i niezwykle potrzebną współcześnie kompetencją kulturową. W Polsce było to wyraźnie obecne w literaturze od lat 90. i postulowane m.in. w pedagogice oraz innych dyscyplinach nauk społecznych, z których wyrosła prężnie rozwijająca się dziś, jednak stosunkowo młoda, dyscyplina nauk o komunikacji społecznej i mediach. Ma ona za zadanie, m.in. definiowanie tożsamości współczesnych mediów, rozumianych jako przekaźniki, zgodnie ze słynnym stwierdzeniem Marshalla McLuhana „The medium is the message” (środek przekazu jest przekazem). Zgodnie z tym klasycznym, jednak niezmiennie inspirującym badawczo, ujęciem, temat rozprawy doktorskiej wynika z chęci uchwycenia charakterystyki i sposobów konstruowania znaczenia w niektórych ze współczesnych komunikatów wizualnych i multimodalnych, a dokładnie – plakatu społecznego. Temat rozprawy związany jest z intensywnie rozwijającymi się dziś badaniami w obszarze komunikacji wizualnej i multimodalnej.
Zarówno kompetencja krytycznego odbioru takich przekazów, jak i zdolność do analizy oraz interpretacji sfery wizualnej mediów wydaje się istotna z, co najmniej, dwóch powodów. Pierwszy to, dziś już oczywista, wszechobecność komunikatów opartych o obrazy, z rosnącą siłą swego oddziaływania, która wymaga ciągłego pogłębiania stanu wiedzy oraz stawia wiele wyzwań metodologicznych. Drugi, to wynikająca z tego procesu zagęszczająca się sieć relacji między różnym kodami komunikacyjnymi, współwystępującymi w ramach przekazów medialnych, czy też hybrydycznych tworów multimedialnych i wielokodowych. Na tym tle – rozwoju dyscypliny nauk o komunikacji społecznej i mediach oraz wyzwań metodologicznych w ich obrębie, rozwijające się intensywnie na świecie i mające coraz więcej przykładów badawczych na gruncie polskim, prace dotyczące metafory wizualnej lub multimodalnej – wydają się aktualnie istotne dla rozwoju tej dyscypliny.
Badania poświęcone problematyce metafory wizualnej i multimodalnej prowadzone od lat 90. przez holenderskiego badacza Charlesa Forceville’a zapoczątkowały dynamiczny rozwój analiz metafory w komunikacji wizualnej i multimodalnej . Autor usystematyzował rozważania na temat metafory jako figury retorycznej, środka komunikacji oraz – zgodnie z myślą kognitywistów na których się w istotnej mierze opierał – sposobu wyrażania myśli. Ukazał metaforę jako metodę na konstruowanie przekazu występującego w komunikatach o różnych modalnościach oraz wprowadził definicje i typologię metafor wizualnych i multimodalnych stanowiące punkt wyjścia do współczesnych badań w tym zakresie. Forceville wyodrębnił typy metafory , które w niniejszej pracy doktorskiej stanowić będą podstawę narzędzia badawczego.
Bazując, m.in. na przełomowej w latach 80. teorii metafory konceptualnej Georga Lakoffa i Marka Johnsona , wykazał, iż metafory wizualne i multimodalne ze względu na swój przedstawieniowy charakter, umożliwiają powstanie specyficznych relacji pomiędzy dwoma elementami każdej metafory, z definicji mówiącej „o jednej rzeczy w kategoriach innej rzeczy ”. Są to źródło i cel – elementy reprezentujące tzw. domenę źródłową i domenę docelową, które to stanowią szersze pojęciowo i semantycznie zbiory. Co istotne, w kontekście analiz kreatywnych komunikatów wizualnych pozostawiających szerokie pole do interpretacji, jakimi są analizowane w rozprawie plakaty, przestrzeń interpretacyjna stworzona przez oryginalne zestawienia wizualne elementów domen metafory, wg Forceville’a czynią z odbiorcy współtwórcę komunikatu, który nadaje jej własne znaczenia. Mówi on wręcz o współautorstwie metafory, za które odpowiada odbiorca, o jego aktywnym udziale w procesie konstruowania znaczeń. Jest to bliskie dokonującej się zmianie paradygmatu w obrębie nauk o komunikacji społecznej i mediach i przekształceniu ‘odbiorcy’ w ’użytkownika’ mediów.
Jednym z przykładów komunikatów wizualnych operujących unikatowymi przykładami wizualnych reprezentacji, które mogą być odczytane jako opisywane metafory, posiadające zarazem potencjał perswazyjny, są plakaty. W pracy doktorskiej zweryfikowane zostały możliwości zastosowania teorii metafory wizualnej i multimodalnej Charles’a Forceville’a (oraz kontynuatorów jego teorii) w badaniach nad polskim plakatem społecznym i kulturalnym, na przykładzie plakatów wyróżnionych w konkursie Galeria Plakatu AMS.
Głównym celem badawczym rozprawy jest opisanie użycia metafory wizualnej i multimodalnej w analizowanym materiale badawczym pod kątem relacji między jej konstrukcją a funkcją komunikacyjną, rozumianą szeroko jako funkcja znaczeniotwórcza. Przeprowadzona w ramach orientacji jakościowej analiza plakatów zwycięskich i wyróżnionych w konkursie Galeria Plakatu AMS ma na celu opisanie procesu semiozy zachodzącego w wyniku skonstruowania przez projektanta metafory wizualnej i ukonstytuowania przewidzianych przez niego mapowań między domenami przez odbiorcę. Uwzględniono znaczeniotwórczy wymiar środków wizualnych, bowiem w typie komunikatu, jakim jest plakat, wchodzą one w interakcje z innymi, w istotnym stopniu wpływając na proces globalnej semiozy. Interpretacja została zatem przeprowadzona w oparciu o wyniki dotyczące obydwu tych sposobów wytwarzania znaczenia.
By spełnić założone cele, plakaty w których została dostrzeżona metafora wizualna lub multimodalna, poddano badaniu z wykorzystaniem autorskiego narzędzia, skonstruowanego w oparciu o wiodącą w niniejszej pracy teorię metafory Forceville’a oraz inne prace m.in. z dyscypliny nauk o komunikacji społecznej i mediach oraz językoznawstwa. Efektem badania jest analiza i opis komunikacyjnej funkcji metafor wizualnych i multimodalnych użytych w plakatach – ich typologii, modalności, wykorzystania metonimii i innych aspektów znaczeniotwórczych.
Na podstawie wstępnej analizy materiału badawczego wysnuto hipotezę, iż znacząca część plakatów operuje metaforą wizualną lub wizualno-werbalną. Narzędziem do zweryfikowania tej hipotezy był proces weryfikacji występowania metafory , a kolejnym etapem badawczym przyporządkowanie metafor do typów metafor. Pozwoliło to w ramach analizy ilościowej określić częstość ich występowania metafor wraz z uwzględnieniem konkretnych typów, z kolei badanie jakościowe obejmujące analizę osadzoną w nurcie badań semiotycznych pozwoliło prześledzić sposoby tworzenia znaczeń w analizowanych komunikatach.
Próbę badawczą stanowią, jak już zostało powiedziane, plakaty nagrodzone w konkursie „Galeria Plakatu AMS”. Jest to konkurs, który „zwraca uwagę na istotne tematy społeczne i kulturalne ” organizowany przez jedną z największych w Polsce agencji reklamy zewnętrznej – AMS. Poddane analizie zostały wszystkie projekty wyróżnione w piętnastu edycjach konkursu z lat 2010–2024, które opierają się o metaforę wizualną lub multimodalną, a za takie uznano pięćdziesiąt jeden projektów ze stu pięciu nagrodzonych.
Zgłaszane projekty mają za zadanie odpowiedzieć na hasło przewodnie danej edycji. Zwycięskie plakaty nigdy nie prezentują określonej marki czy produktu, lecz wchodzą w obszar reklamy społecznej skupionej wokół prezentacji idei. Taka specyfika konkursu stwarza pole do powstania kreatywnych projektów będących oryginalnymi odpowiedziami na hasła danej edycji . Stąd kolejna hipoteza badawcza dotyczącą semantycznej różnorodności w projektach opierających się o metafory wizualne i multimodalne stanowiące odpowiedź na zadanie projektowe oraz oryginalności połączeń metaforycznych domen powstałych w ramach kolejnych edycji konkursu. W pracy przeanalizowano kategorie wprowadzane przez uczestników konkursu odpowiadające na problem postawiony w konkursie, jak również znaczenia nadawane poprzez metaforę hasłom przewodnim wszystkich badanych edycji.
Edycje od najnowszej – 24. (z roku 2023) do edycji 15. (z roku 2014), ujęte zostały w formie systematycznej tabeli analizującej każdy z analizowanych plakatów oraz opatrzone interpretacją, obejmującą również wymiar użytych środków wizualnego wyrazu. Edycje od 14. do 10. przeanalizowane zostały wg tego samego kwestionariusza, uwzględniającego szczegółową analizę metafory, ale opisane zostały zbiorczo w formie całościowego podsumowania. Interpretacja projektów, choć skupiona na analizie metafory jako sposobu na komunikację z odbiorcą, uwzględnienia również analizę środków wizualnego wyrazu .
Wybór materiału badawczego wynika z intrygującej badawczo specyfiki konkursu, który promuje realizacje stanowiące wyjątkowy przykład plakatów łączących cechy reklamy społecznej, reklamy komercyjnej oraz plakatu artystycznego i jednocześnie sytuujących się pomiędzy komercyjnymi działaniami agencji reklamowych, kampaniami społecznymi, a autorskimi pracami projektantów, takimi jak plakat artystyczny. Specyfika ta związana jest m.in. z zastosowaniem języka wizualnego łączącego polskie tradycje projektowe, takie jak Polska Szkoła Plakatu, z jednoczesnym zachowaniem zasad projektowania reklamy zewnętrznej.
Tło teoretyczne i lustra interpretacyjne do wyników analiz plakatu stanowi nie tylko dorobek Forceville’a oraz kontynuatorów jego myśli, m.in. Pauli Perez-Sobrino, ale również teoria multimodalności, którą na polskim gruncie medioznawczym przybliża m.in. Jolanta Maćkiewicz. Całość osadzona jest w semiotycznym rozumieniu plakatu jako komunikatu opartego o znaki, których odczytywanie obejmuje procesy denotacji oraz konotacji oraz występuje na trzech poziomach tworzenia znaczeń – semantyce, syntaktyce oraz pragmatyce. Ustalenia te wsparte są również przeprowadzoną i przedstawioną w rozdziale czwartym kwerendą i oceną stanu badań nad metaforą wizualną i multimodalną oraz plakatem społecznym, w polskich czasopismach medioznawczych. Całość badania ma charakter interdyscyplinarny i choć prowadzone jest ono w ramach nauk o komunikacji społecznej i mediach, to obficie czerpie z dyscyplin stowarzyszonych.
Wielowymiarowa analiza badanych plakatów pomogła odpowiedzieć na postawione pytanie dotyczące funkcji komunikacyjnej metafory wizualnej i multimodalnej. W dysertacji przedstawiono odkryte w analizowanym materiale sposoby, w jakie metafora, poprzez znaki wizualne i tekstowe oraz złożone relacje między nimi, komunikuje określone treści i tworzy dla odbiorcy przestrzeń wytwarzania znaczeń. Starano się dostrzec jak współgra z tym wymiarem forma plastyczna obydwu tych rodzajów znaków, przy założeniu, jak istotne jest jej uwzględnienie w wymiarze nie tylko estetycznym, ale przede wszystkim funkcjonalnym. Proces semiozy wydaje się mniej zbadany w odniesieniu do polskiego plakatu społecznego i kulturalnego niż jego wymiar perswazyjny, który, choć w kontekście nauk o komunikacji ma doniosłe znaczenie, to warto by był wspierany i uzupełniany o badania eksplorujące serce procesu komunikacji, czyli wytwarzanie znaczeń.
Pozycja
Recepcja reklamy w świetle skarg konsumenckich do Komisji Etyki Reklamy
Smorawska, Aleksandra; Ryłko-Kurpiewska, Anna; Łoszewska - Ołowska, Maria; Dąbrowska - Cendrowska, Olga
We wciąż nowej na polskim gruncie badawczym dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach ważne miejsce zajmuje refleksja dotycząca specyfiki reklamy jako komunikatu i związanych z nim uwarunkowań, a także dynamicznych przemian, jakim ulegało zjawisko na przestrzeni czasu. Jedną z kluczowych zmian jest tu odejście od wizji odbiorców jako homogenicznej masy, mającej tożsame potrzeby czy gusta, wreszcie reagującej w ten sam sposób na bodźce płynące z reklam. Jako cel odmasowionej reklamy badacze wskazują „świadome (…) i precyzyjne trafianie z przekazem reklamowym do umiejętnie zidentyfikowanych grup docelowych. Zgodnie z definicją pochodzącą z Ustawy o radiofonii i telewizji „reklamą jest każdy przekaz, niepochodzący od nadawcy, zmierzający do promocji sprzedaży albo innych form korzystania z towarów lub usług, popierania określonych spraw lub idei albo osiągnięcia innego efektu pożądanego przez reklamodawcę, nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia”. Poszczególne ustawy przybliżają także reguły, jakimi powinni kierować się reklamodawcy w swoich działaniach. Mimo to jednak istnieje niezwykle bogaty katalog skarg konsumenckich wymierzonych w konkretne przekazy reklamowe, ukazujących zarówno przekroczenie norm, jak i różne drogi interpretacji przekazów. Materiał ten jest interesującym polem do poszukiwań naukowych w zakresie analizy procesu komunikacji w reklamie oraz specyficznych cech komunikatu podlegających wartościowaniu.
Niniejsza dysertacja składa się z sześciu rozdziałów opatrzonych spisem treści, wstępem i zakończeniem. w rozdziale pierwszym zostały omówione interdyscyplinarne uwarunkowania dotyczące reklamy. Uwzględniono kolejno rys historyczny, słownikowe definicje reklamy, obecność pojęcia w naukach humanistycznych i społecznych oraz wskazano, w jakim obszarze semantycznym znajdują się skarżone przekazy reklamowe. w szczególny sposób potraktowano nauki prawne – poświęcono im osobny rozdział, drugi, z uwagi na przedmiot dysertacji i, co za tym idzie, konieczność szczegółowego usytuowania reklamy w prawodawstwie, a także wobec zasad zawartych w Kodeksie Etyki Reklamy i innych, pozaprawnych regulacji. Kolejny, trzeci rozdział, kładzie podwaliny pod dalszą analizę, traktując reklamę jako akt komunikacji. Omówione zostały modele komunikacji, uczestnicy i elementy przekazów, by nakreślić usytuowanie reklamy na gruncie teorii komunikowania. Podkreślona została rola kontekstu w dekodowaniu przekazów reklamowych i ustalaniu ich znaczenia, wykazano również, że reklamę należy traktować jako pośredni akt komunikacji i wskazano charakterystykę sposobów jego odbioru na gruncie psychologii społecznej. Rolą rozdziału czwartego, ze względu na dostosowanie treści do funkcji, najkrótszego w tej dysertacji, było przedstawienie przedmiotu badań, celu i hipotez badawczych, a także metodologii, jaką posłużyła się autorka. Wybór metod badawczych wynikał ze specyfiki zjawiska i obejmował badania ilościowe i jakościową analizę treści oraz studium przypadku.
Dopełnieniu analizy służyły badania potencjału perswazyjnego komunikatów i analiza danych zastanych. Badania ilościowe wraz z wnioskami dotyczącymi najczęściej występujących naruszeń Kodeksu Etyki Reklamy zestawionych z analizą danych zastanych dotyczących rynkowej wartości przychodów z reklamy zawarto w rozdziale piątym . Wyniki badań zaprezentowano w sposób chronologiczny, następnie wzięto pod uwagę specyfikę nośników, w ramach których publikowano lub emitowano skarżone reklamy. w ostatnim podrozdziale rozdziału piątego przeanalizowano skargi do Komisji Etyki Reklamy ze szczególnym uwzględnieniem rodzajów naruszeń, jakich dopuścili się reklamodawcy. Po przedstawieniu wyników badań ilościowych autorka w rozdziale szóstym zaprezentowała badania jakościowe, gdzie za pomocą analizy treści i studium przypadku, a pomocniczo również analizy potencjału perswazyjnego komunikatów, przyjrzała się najczęściej skarżonym reklamom. Do analizy i studium przypadku zostało wybranych 18 reklam, a kryterium ich doboru była liczba skarg złożona na każdą z reklam (analizie poddano przekazy, na które złożono ponad 100 skarg). W przypadku reklam marki House pochodzących z kampanii „Strzeż mnie Ojcze” zdecydowano się na przedstawienie reklam publikowanych na dwóch nośnikach w ramach jednego studium przypadku, z uwzględnieniem różnic, jakie występują ze względu na sposób publikacji. Decyzja ta była podyktowana rozpatrywaniem przez Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy skarg na reklamy prezentowane na obu nośnikach w ramach jednej uchwały W zakończeniu dysertacji podsumowano wnioski wynikające z recepcji komunikatów reklamowych, które zestawiono z wynikami badań skarg konsumenckich do Komisji Etyki Reklamy. Charakterystyczne okazało się, że choć badania nad reklamą są obecnie bardzo zaawansowane, to nadal wymagają kolejnych pogłębionych studiów, które uwzględniałyby zmieniającą się dynamicznie specyfikę zjawiska i wybór nowych środków oraz sposobów dotarcia do zaplanowanego odbiorcy. Biorąc pod uwagę zmieniającą się świadomość odbiorców reklamy, można jednak prognozować, że kierowane przez konsumentów skargi będą zmieniać swój charakter i odnosić się do coraz to nowych zjawisk naruszających Kodeks Etyki Reklamy, którego treść ze względu na ewolucję zjawiska zapewne też ulegać będzie zmianom.