Przeglądaj wg Autor "Hołub, Grzegorz"

Teraz wyświetlane 1 - 3 z 3
  • Miniatura
    Pozycja
    A lived experience or a reason? From an ethics debate to contemporary culture
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2023-06-29) Hołub, Grzegorz
    Karol Wojtyła’s debate with Max Scheler is multi-faceted. One of the central issues here is the dispute over the role of a lived experience and a reason in the structure of moral action. What is the starting point for providing an answer to the moral appeal directed at the human person? Is it a lived experience of an axiological quality called ‘value’ or a rational reason in which the value experienced is only one of the elements? Scheler is essentially in favour of the former scenario: the value carries sufficient power to pull the subject into action. And while his efficacy does not completely disappear here, it is fundamentally dominated by the axiological content (and attraction) of the value. Wojtyła takes a critical view of the German philosopher’s position, and states its inadequacy in the formation of mature moral action. A lived experience of a value is important, but it is not enough. The axiological experience moves the person, and contains an extraordinary force motivating one to undertake a specific act. However, without the participation of reason, it can be misguided and even inadequate. A person has to visualise, and to some extent objectivise the lived value for it to become the object of rational evaluation. Wojtyła’s dispute with Scheler is not just a marginal discussion between two European thinkers, within the hermetic philosophical debate of the 20th century. Indeed, it is part of the perennial questions as to what morality is, what role it plays in human life, and to what extent human beings influence the realisation of moral good and evil. The debate can also be a kind of lens affording a better view of the essence of contemporary disputes concerning both morality and culture. The diminishing and marginalisation of reason (especially in the strong, metaphysical version) in various spheres of life is striking. The tension between the culture of feeling and the culture of thinking is discernible and must prompt a debate. Karol Wojtyła shows what shape such a debate could take, and that it could be enriching for the entirety of contemporary culture.
  • Miniatura
    Pozycja
    Artificial intelligence: asking about its ontological status
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024) Hołub, Grzegorz
    Artykuł dotyczy statusu ontologicznego sztucznej inteligencji. Czy jest to osoba czy rzecz, a może byt pomiędzy światem ludzkim a materialnym? Koncepcja osoby granicznej jest rozważana jako możliwa przestrzeń konceptualna do przyjęcia AI i jej przyszłych realizacji. Pojecie osoby granicznej zostało pierwotnie ukute w badaniach bioetycznych z zastosowaniem do wyższych zwierząt. W rozumieniu osoby biorącym swój początek od definicji Johna Locke’a „osoba graniczna” jest terminem inkluzywnym i prowadzi do traktowania AI tak, jakby była osobą. W post-Boecjańskiej filozofii „osoba graniczna” ma charakter negatywny i działa jako termin wykluczający; nakazuje traktowanie sztucznej inteligencji i wszystkich jej wcieleń jako wysoko rozwiniętych narzędzi, które być może dochodzą do granic ludzkiego świata, ale nigdy do niego nie wkraczają. Praktyczne przewidywania dotyczące możliwości zastosowania AI sugerują, że to drugie podejście jest bardziej odpowiednie.
  • Miniatura
    Pozycja
    Osoba a moralność
    (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe, 2024) Hołub, Grzegorz
    Rozdział rozpoczyna się od obserwacji, że współcześnie istnieje poważny problem z uniwersalną moralnością, w tym z formułowaniem uniwersalnych norm moralnych. Wydaje się, że z różnych powodów moralność została zepchnięta do subiektywnej sfery personalnej lub wpisana w zakres polityki i pragmatyki społecznej. W rozdziale argumentuje się, że istnieją racjonalne źródła, aby twierdzić, że nie jesteśmy skazani na takie scenariusze. Jako przykład przedstawiono pokrótce personalizm w ujęciu Karola Wojtyły. Sposób pojmowania osoby wiąże się tu zasadniczo z moralnością: ta ostatnia jest istotną sferą stawania się osobą na poziomie podmiotu osobowego. Zatem moralność nie jest tu czymś nieuchwytnym, subiektywnym czy jedynie kontekstowym; jest to sfera obiektywna, niezbędna osobie jako takiej, a następnie weryfikowana przez to, w jaki sposób ona dąży i osiąga swoje spełnienie. W personalizmie Karola Wojtyły mamy poważne powody, by twierdzić, że moralność ma podstawy obiektywne, a normy moralne, podobnie jak norma osobista czy norma persona est firmanda propter se ipsam, są znakami, których nie da się łatwo zrelatywizować.